ជំហានចេញពីទំព័រប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏ឃោឃៅ និងពិសពុល
ប្រទេសកម្ពុជាពិតជាកំសត់
និងរងភាពវេទនា មហាវិនាសកម្ម
និងទុក្ខសោកច្រើនពេកហើយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន ។ ការហែកហួរ
ជម្លោះផ្ទៃក្នុង វប្បធម៌ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រម៉ោច ទឹកហោចស្រម៉ោចស៊ីត្រី
វប្បធម៌អ្នកឈ្នះជាម្ចាស់ អ្នកចាញ់ត្រូវតែរត់ បរិយាកាសហិង្សា
ការរំលោភបំពានសិទ្ធិសេរីភាព និងតម្លៃជាមនុស្សផងគ្នាមិនយោគយល់គ្នា
មិនចែកគ្នារស់ដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរក្នុងភាពជាជាតិសាសន៏មួយដូចគ្នាបានស្តែងយ៉ាងច្បាស់ក្នុងសម័យរបបប្រល័យពូជសាសន៏ប៉ុលពត
។ ប្រជាជាតិនេះពិតជារងគ្រោះជួបទុក្ខសោកឥតល្ហែច្រើនពេកហើយ ។
សង្ឃឹមថាសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនឹងក្លាយជាភាគីពាក់ព័ន្ធដ៏សំខាន់រួមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនទៀត
ក៏ដូចជា រាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋនឹងគាំទ្រ និងជំរុញច្បាប់ :
ច្បាប់អហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំដូចជានៅផ្ទះ ឬនៅតាមសាលារៀន
ដើម្បីដឹកនាំប្រទេសនេះចាកចេញពីទំព័រប្រវត្តិសាស្រ្តដែលខ្មៅងងឹត
នឹងជាការតម្រង់ទិសក៏ដូចជាការត្រៀមខ្លួន
និងប្តេជ្ញាចិត្តថាប្រទេសមួយនេះនឹងមិនធ្វើដំណើរធ្លាក់ទៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏រ៉ាំរ៉ៃជាថ្មីម្តងទៀតដាច់ខាត
។
ច្បាប់អហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំដូចជានៅផ្ទះ ឬនៅតាមសាលារៀន :
Where:
សម្រាប់វប្បធម៌អហិង្សា សន្តិភាពនិយម
និងវប្បធម៌អង្គុយជជែកពិភាក្សាចំពោះបញ្ហា និងដំណោះស្រាយដោយការយកចិត្តទុកដាក់
និងក្នុងស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បានចាក់រឹស
និងដុះលូតលាស់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត
និងក្នុងការអនុវត្តន៏ក្នុងជីវភាពរស់នៅនៅពេលបច្ចុប្បន្នក៏ដូចជាអនាគត ។
What: ច្បាប់អហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំដូចជានៅផ្ទះ ឬនៅតាមសាលារៀន
Why:
ជាអ្នកជឿ និងប្រតិបត្តិសាសនាព្រះពុទ្ធដែលយកហេតុ និងផលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ
ដោយឆ្លងកាត់របបប្រល័យពូជសាសន៏ឯងដែលពោរពេញដោយអំពើហិង្សាការរំលោភបំពាន
និងជាន់ឈ្លីតម្លៃមនុស្សផងគ្នា
និងដោយមើលឃើញវប្បធម៌អហិង្សាមានភាពផុយស្រួយនៅក្នុងសង្គម
ផ្អែកតាមការសង្កេតនៃវិធីអប់រំនៅក្នុងគ្រួសារខ្លះដែលមានទំនោរទៅរកការវ៉ៃ
សម្រុត គម្រាមបើទោះក្នុងន័យប្រដៅអប់រំ
និងការអប់រំនៅតាមសាលានៅមានការប្រើប្រាស់ការវ៉ៃដែលជាអំពើហិង្សាដែលបណ្តាលឲ្យផ្នត់គំនិតហិង្សាអាចត្រូវប្រើប្រាស់នៅក្នុងវដ្តនៃការប្រព្រឹត្តទៅរបស់បុគ្គល
និងសមាជិកសង្គមដែលអាចបណ្តាលឲ្យវដ្តប្រព្រឹត្តទៅជៀសមិនផុតពីអំពើហិង្សា ។
How:
ច្បាប់អាចត្រូវបានផ្តួចផ្តើម សិក្សា
និងធ្វើឲ្យចេញជារូបរាងដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅខាងលើ :
សម្រាប់វប្បធម៌អហិង្សា សន្តិភាពនិយម និងវប្បធម៌អង្គុយ
ជជែកពិភាក្សាចំពោះបញ្ហា និងដំណោះស្រាយដោយការយកចិត្តទុកដាក់
និងក្នុងស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បានចាក់រឹស
និងដុះលូតលាស់នៅក្នុងផ្នត់គំនិត
និងក្នុងការអនុវត្តន៏ក្នុងជីវភាពរស់នៅនៅពេលបច្ចុប្បន្នក៏ដូចជាអនាគត ។
ច្បាប់នេះអាចផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណ:ដល់លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ អាណាព្យាបាល
អជ្ញាធរនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធដើម្បីជ្រាប និងអនុវត្តន៏ ។
យុន្តការផ្សេងៗអាចបានបង្កើតដូចជាអ្នកប្រឹក្សា អ្នកមានបទពិសោធន៏
និងអ្នកបច្ចេកទេសក្នុងការអប់រំដោយមិនប្រើហិង្សាទាំងលើរាងកាយ
និងសតិអារម្មណ៏ស្មារតីនៅតាមសាលា ឃុំ សង្កាត់ និងនៅទីស្នាក់ការអជ្ញាធរ ។
ដោយមិនទាន់ជាទម្លាប់ក្នុងការអប់រំដោយអហិង្សា
រយះពេលនៃប្រសិទ្ធភាពគឺអាចប្រើរយះពេលបីឆ្នាំ ឬប្រាំឆ្នាំយ៉ាងយ៉ូ តែតម្លៃ
និងផលជាវិជ្ជមានគឺវប្បធម៌អហិង្សា សន្តិភាពនិយម
និងវប្បធម៌ជជែករកដំណោះស្រាយសមស្របដោយមិនប្រើកម្លាំងបាយនឹងចាក់រឹស
និងដុះដាលពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់
ហើយអំពើហិង្សាក្នុងសង្គមនឹងថយចុះជាអតិបរមាក្នុងរវាងដប់ឆ្នាំ ម្ភៃឆ្នាំ
ហាសិបឆ្នាំ ឬពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ។ ច្បាប់នេះនឹងជាកម្លាំងចលករ
និងយន្តការរដ្ឋដែលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងជាការធ្វើដំណើរទៅរកវប្បធម៌អហិង្សា
និងសន្តិភាពដែលមានចេរកាល ។
សូមអរគុណចំពោះការចូលរួមដើម្បីកសាងសសរស្តម្ភដ៏ល្អសម្រាប់សង្គមយើងទាំងអស់គ្នា ។
Best,
Wednesday, April 30, 2014
អបអរទិវាសិទ្ធិនារី
ស្របនឹងទិវាសិទ្ធស្រ្តីថ្ងៃស្អែកដែលត្រូវនឹងខួបទី១០៣ នៃការប្រារព្វទិវាលើពិភពលោក
និងស្របនឹងការរីកចម្រើនជាវិជ្ជមានមួយចំនួនដែលលើកស្ទួយដល់ស្ថានភាព
ស្រ្តីនៅប្រទេសកម្ពុជា សំណួរដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៏នេះសមស្របសម្រាប់
ការពិចារណា: តើស្រ្តីនៅប្រទេសកម្ពុជាអាចផ្លាស់ប្តូរពីញ៉ាំម្ជូរមកញ៉ាំស្រា និង
កាន់កែវស្រាឈរស្មើនឹងបុរសដែរឬទេ?
កុំទាន់រិះគន់ថាមើលស្រាល ឬវាយតម្លៃទាបចំពោះស្រ្តី ។ កុំទាន់វិនិច័្ឆយថា
នេះជាការលើកទឹកចិត្ត និងជំរុញស្រ្តីគាត់ទទួលទានសុរា ។
តថភាពជាក់ស្តែងនៅលើពិភពលោកសម្រាប់ស្រ្តីធ្វើដំណើរឆ្ពោះកាន់ភាព
ជាអ្នកដឹកនាំសម្រាប់ជាការសង្កេតទូលំទូលាយគឺការអប់រំ ទម្លាប់អាន
ទម្លាប់ទទួលពត៌មាន ទម្លាប់ជជែកពិភាក្សា ការទទួលបានការហ្វឹកហ្វឺន
ការចូលរួមក្នុងការងារសង្គម និងជាពិសេសមិនអាចមើលរម្លងបានគឺ
ឪកាស និងការលើកទឹកចិត្ត ។ ជំនឿចិត្ត និងការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់របស់
ស្រ្តីផ្ទាល់ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ ប៉ុន្តែតើការអប់រំនៅសាលា នៅផ្ទះ និងការ
វិនិយោគដោយការប្រឹងប្រែងរបស់គ្រួសារ សាលា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
និងរាជរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រាន់ និងមានទិសដៅដូចខាងលើទេ?
គេមិនគួរមានទុទិដ្ឋិនិយម វាយតម្លៃជាមុន មើលស្រាល ឬកាន់តែមិន
អាចទទួលយកបានគឺមិនផ្តល់ឪកាសសម្រាប់ស្ត្រី ។ “ស្រ្តីវិលចង្រ្កាន
មិនជុំ (បុរសក៏វិលចង្រ្កានមិនជុំដែរឲ្យតែចូលចង្រ្កាន ។ នេះគេហៅ
ថាអន្ទាក់ ឬប្រស្នាដោះមិនចេញ!) “ ឬ “ស្រ្តីចូលចិត្តម្ជូរ“ ដែលគេតែង
សម្គាល់ស្រ្តី ។ សំណួរងាយយល់គឺបើមិនផ្តល់ឪកាស ការយកចិត្ត
ទុកដាក់ និងការលើកទឹកចិត្ត និងឧបត្ថមថវិការ តើរៀបចំឲ្យស្រ្តី
ក្លាយជាអ្វីបាន? បើមិនទទួលការអប់រំ ទម្លាប់អាន
ទម្លាប់ទទួលពត៌មាន ទម្លាប់ជជែកពិភាក្សា ការទទួលបានការហ្វឹកហ្វឺន
ការចូលរួមក្នុងការងារសង្គម ឪកាស និងការលើកទឹកចិត្ត តើមិនឲ្យស្រ្តី
នៅតែទន់ជ្រាយ លាក់មុខពីក្រោយខ្នងបុរស និងមានអំណាច និងជំនឿ
ចិត្តសម្រេចអ្វីបាន? “មិនមានអ្វីឥតខ្ចោះទេ“ ពីព្រោះការរៀន ការចូលរួម
មតិ និងសកម្មភាព និងទិន្ន័យផ្សេងៗជាដំណើរការនៅក្នុងទម្លាប់រៀនមួយ
ជីវិត បើទោះជាបុគ្គលសាធារណ:ត្រូវភ្ជាប់ទំណួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងវិចារ
គំនិត សកម្មភាព និងចេតនា ។ នេះត្រូវការការហ្វឹកហ្វឺន បទពិសោធន៏
ទម្លាប់ពីមុន និងការបើកចំហរចិត្តអោបក្រសោបការរៀនជាទម្លាប់មួយ
ជីវិត ។ ចុះមានទេ? មានគោលដៅនឹងទេ? មានសកម្មភាពជាក់ជាក់ទេ?
មានប្រសិទ្ធភាពប៉ុណ្ណា?
ចំពោះការប្តូរទម្លាប់ញ៉ាំម្ជូរដែលគាត់ស្រ្តីថាជាទម្លាប់សម្រាប់គាត់
ជាស្រ្តីនៅក្នុងជីវិតឯកជនគឺពិតជាមិនខុសទាស់អ្វីទេ ប៉ុន្តែក្នុង
ភាពជាអ្នកដឹកនាំ ស្រ្តីនឹងជៀសមិនរួចពីញ៉ាំស្រា ពីកាន់កែវស្រា
ឈរស្មើនឹងបុរសគឺធ្វើការក្រោមសំពាធធំដែលស្រ្តីត្រូវរ៉ាប់រង
និងដោះស្រាយ ។ ជឿថានោះមិនស្រួលដូចញ៉ាំម្ជូរទេ ពីព្រោះ
ស្រ្តីនឹងរងការរិះគន់ចំពោះការងារ និងការសម្រេចចិត្តក្នុងការងារ
របស់ពួកគេ ។ ភាពជាឯកជន ភាពជាស្រ្តីដែលទន់ភ្លន់នឹងជំនួស
មកវិញដោយភាពម៉ឺងម៉ាត់ ហ្មត់ចត់ និងទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ហើយ
ពួកគេនឹងនៅទីមួយដែលខ្យល់បោកបក់យ៉ាងខ្លាំង ។ នេះអាចស្មុគស្មាញ
អាចជាវិញ្ញាសារដ៏តឹងតែង និងជាពេលវេលាមិនមានផាសុខភាពប៉ុន្មានទេ ។
ប៉ុន្តែការងារគឺការទទួលខុសត្រូវ ចំណែកភាពទន់ភ្លន់អាចទុកនៅផ្ទះសម្រាប់
ភាពជាឯកជន គឺមិនអាចឡូកឡំច្របូកច្របល់គ្នាទេ ។
ដូច្នេះចាំមើលតើពេលវេលាទៅមុខស្រ្តីអាចផ្លាស់ប្តូរពីញ៉ាំម្ជូរមកញ៉ាំស្រា និង
កាន់កែវស្រាឈរស្មើនឹងបុរសដែរឬទេ?
សូមចូលរួមមតិយោបល់ ។ សូមអរគុណ ។
និងស្របនឹងការរីកចម្រើនជាវិជ្ជមានមួយចំនួនដែលលើកស្ទួយដល់ស្ថានភាព
ស្រ្តីនៅប្រទេសកម្ពុជា សំណួរដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៏នេះសមស្របសម្រាប់
ការពិចារណា: តើស្រ្តីនៅប្រទេសកម្ពុជាអាចផ្លាស់ប្តូរពីញ៉ាំម្ជូរមកញ៉ាំស្រា និង
កាន់កែវស្រាឈរស្មើនឹងបុរសដែរឬទេ?
កុំទាន់រិះគន់ថាមើលស្រាល ឬវាយតម្លៃទាបចំពោះស្រ្តី ។ កុំទាន់វិនិច័្ឆយថា
នេះជាការលើកទឹកចិត្ត និងជំរុញស្រ្តីគាត់ទទួលទានសុរា ។
តថភាពជាក់ស្តែងនៅលើពិភពលោកសម្រាប់ស្រ្តីធ្វើដំណើរឆ្ពោះកាន់ភាព
ជាអ្នកដឹកនាំសម្រាប់ជាការសង្កេតទូលំទូលាយគឺការអប់រំ ទម្លាប់អាន
ទម្លាប់ទទួលពត៌មាន ទម្លាប់ជជែកពិភាក្សា ការទទួលបានការហ្វឹកហ្វឺន
ការចូលរួមក្នុងការងារសង្គម និងជាពិសេសមិនអាចមើលរម្លងបានគឺ
ឪកាស និងការលើកទឹកចិត្ត ។ ជំនឿចិត្ត និងការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់របស់
ស្រ្តីផ្ទាល់ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ ប៉ុន្តែតើការអប់រំនៅសាលា នៅផ្ទះ និងការ
វិនិយោគដោយការប្រឹងប្រែងរបស់គ្រួសារ សាលា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
និងរាជរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រាន់ និងមានទិសដៅដូចខាងលើទេ?
គេមិនគួរមានទុទិដ្ឋិនិយម វាយតម្លៃជាមុន មើលស្រាល ឬកាន់តែមិន
អាចទទួលយកបានគឺមិនផ្តល់ឪកាសសម្រាប់ស្ត្រី ។ “ស្រ្តីវិលចង្រ្កាន
មិនជុំ (បុរសក៏វិលចង្រ្កានមិនជុំដែរឲ្យតែចូលចង្រ្កាន ។ នេះគេហៅ
ថាអន្ទាក់ ឬប្រស្នាដោះមិនចេញ!) “ ឬ “ស្រ្តីចូលចិត្តម្ជូរ“ ដែលគេតែង
សម្គាល់ស្រ្តី ។ សំណួរងាយយល់គឺបើមិនផ្តល់ឪកាស ការយកចិត្ត
ទុកដាក់ និងការលើកទឹកចិត្ត និងឧបត្ថមថវិការ តើរៀបចំឲ្យស្រ្តី
ក្លាយជាអ្វីបាន? បើមិនទទួលការអប់រំ ទម្លាប់អាន
ទម្លាប់ទទួលពត៌មាន ទម្លាប់ជជែកពិភាក្សា ការទទួលបានការហ្វឹកហ្វឺន
ការចូលរួមក្នុងការងារសង្គម ឪកាស និងការលើកទឹកចិត្ត តើមិនឲ្យស្រ្តី
នៅតែទន់ជ្រាយ លាក់មុខពីក្រោយខ្នងបុរស និងមានអំណាច និងជំនឿ
ចិត្តសម្រេចអ្វីបាន? “មិនមានអ្វីឥតខ្ចោះទេ“ ពីព្រោះការរៀន ការចូលរួម
មតិ និងសកម្មភាព និងទិន្ន័យផ្សេងៗជាដំណើរការនៅក្នុងទម្លាប់រៀនមួយ
ជីវិត បើទោះជាបុគ្គលសាធារណ:ត្រូវភ្ជាប់ទំណួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងវិចារ
គំនិត សកម្មភាព និងចេតនា ។ នេះត្រូវការការហ្វឹកហ្វឺន បទពិសោធន៏
ទម្លាប់ពីមុន និងការបើកចំហរចិត្តអោបក្រសោបការរៀនជាទម្លាប់មួយ
ជីវិត ។ ចុះមានទេ? មានគោលដៅនឹងទេ? មានសកម្មភាពជាក់ជាក់ទេ?
មានប្រសិទ្ធភាពប៉ុណ្ណា?
ចំពោះការប្តូរទម្លាប់ញ៉ាំម្ជូរដែលគាត់ស្រ្តីថាជាទម្លាប់សម្រាប់គាត់
ជាស្រ្តីនៅក្នុងជីវិតឯកជនគឺពិតជាមិនខុសទាស់អ្វីទេ ប៉ុន្តែក្នុង
ភាពជាអ្នកដឹកនាំ ស្រ្តីនឹងជៀសមិនរួចពីញ៉ាំស្រា ពីកាន់កែវស្រា
ឈរស្មើនឹងបុរសគឺធ្វើការក្រោមសំពាធធំដែលស្រ្តីត្រូវរ៉ាប់រង
និងដោះស្រាយ ។ ជឿថានោះមិនស្រួលដូចញ៉ាំម្ជូរទេ ពីព្រោះ
ស្រ្តីនឹងរងការរិះគន់ចំពោះការងារ និងការសម្រេចចិត្តក្នុងការងារ
របស់ពួកគេ ។ ភាពជាឯកជន ភាពជាស្រ្តីដែលទន់ភ្លន់នឹងជំនួស
មកវិញដោយភាពម៉ឺងម៉ាត់ ហ្មត់ចត់ និងទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ហើយ
ពួកគេនឹងនៅទីមួយដែលខ្យល់បោកបក់យ៉ាងខ្លាំង ។ នេះអាចស្មុគស្មាញ
អាចជាវិញ្ញាសារដ៏តឹងតែង និងជាពេលវេលាមិនមានផាសុខភាពប៉ុន្មានទេ ។
ប៉ុន្តែការងារគឺការទទួលខុសត្រូវ ចំណែកភាពទន់ភ្លន់អាចទុកនៅផ្ទះសម្រាប់
ភាពជាឯកជន គឺមិនអាចឡូកឡំច្របូកច្របល់គ្នាទេ ។
ដូច្នេះចាំមើលតើពេលវេលាទៅមុខស្រ្តីអាចផ្លាស់ប្តូរពីញ៉ាំម្ជូរមកញ៉ាំស្រា និង
កាន់កែវស្រាឈរស្មើនឹងបុរសដែរឬទេ?
សូមចូលរួមមតិយោបល់ ។ សូមអរគុណ ។
Educational Play
កុំច្រឡំ ការលេងនៅក្នុងការអប់រំជាការលេងដើម្បីតែលេងដោយគ្មានគោលដៅ ។
ការលេងនៅក្នុងការអប់រំមានគោលដៅអាចសម្រាប់បណ្តុះកូនសិស្សចេះគិត
បណ្តុះជំនាញប្រាស្រ័យទាក់ទងដោយល្បែងលេងខ្លះលេងជាក្រុម ឬបង្រៀន
កូនសិស្សឲ្យមានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា (ល្បែងអុកខ្មែរ OneTouchDrawing
Block Puzzle, Maze, កីឡាបាល់ទាត់ ។ល។)
ក្នុងន័យខាងលើអ្នកគួរប្រយ័ត្នអ្នកទាំងឡាយណាដែលលើកឡើងថា
“គិតតែពីរៀនពេកមិនលេងសោះប្រយ័ត្នឆ្កួត“ ។ ការលេង លេងល្បែង ឬលេង
កីឡាសម្រាប់កម្សាន និងបន្ធូរភាពតានតឹងក្តីតប់ប្រមល់ជារឿងត្រឹមត្រូវ តែគួរ
ចាត់ចែងពេលវេលាសមស្រប ។ តើអ្នកចង់ឲ្យបុត្រធីតាអ្នកប្រមូលផ្តុំតែនៅ
កន្លែងហ្គេម ឈរបង្អួតរាងនៅកោះពេជ្រ ជួបជុំមិត្តភ័ក្រគេចម៉ោងរៀន ឬ
ពង្វក់ដោយគ្រឿងស្រវឹង បារី និងចូលក្លឹប ឬញៀននឹងជក់ស៊ីស្សាហៅថាជា
ការលេងដើម្បីកុំឲ្យឆ្កួតឬ? អ្នកមិនអាចបណ្តែតបណ្តោយបុត្រធីតាអ្នក ឲ្យ
មើលគេéង យកគម្រូមិនល្អ និងចូលចំណោមគេដោយសកម្មភាពខាងលើទេ
មែនទេ? ផ្ទុយស្រឡះការចាត់ចែងពេលវេលាមិនមានប្រសិទ្ធភាព កង្វះការ
យកចិត្តទុកដាក់ និងតាមដាន និងការសេពគប់មិត្តភ័ក្រដែលអូសទាញក្នុង
សកម្មភាពខាងលើអាចធ្វើឲ្យខ្លីបញ្ញា ខ្សោយសមត្ថភាពផ្តោតអារម្មណ៏ ខូចសតិ
និងបោះបង់ចោលការសិក្សា និងងាយធ្លាក់ទៅក្នុងផលលំបាកផ្សេងៗលង់ជ្រៅ
ទៅពិបាករើខ្លួនរួច ។ ឧទាហរណ៏ញៀនថ្នាំ ក្លាយជាចោរឆក់ប្រព្រឹត្តអំពើល្មើស
ច្បាប់ដោយសាតម្រូវការសម្ភារ: និងក្លាយជាអ្នកបំរើសេវារកម្សាន ។ល។
នៅពេលយុវជនមានសិទ្ធិពេញទីក្នុងលំហរសម្រាប់ភាពជាéកជន ពួកគេមិនគួរ
ធ្វេសប្រហែស ឬតាមតែមិត្តភ័ក្រ្តពេកដោយភ្លេច ឬបោះបង់ចោលទំណួលខុសត្រូវ
ផ្ទាល់ខ្លួន និងគោលដៅ និងកាលវិភាគផ្ទាល់ខ្លួនទេ ។ “ពិភពលោកសើចសប្បាយ
ជាមួយអ្នក តែអ្នកនៅម្នាក់éងពេលអ្នកយំ“ ។
ការយកចិត្តទុកដាក់ ការតាមដាន ការចំណាយពេលនៅជាមួយពួកគេ ការអង្គុយ
ជជែកពិភាក្សា និងការប្រឹក្សាយោបល់ និងប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តជាមួយអ្នកជំនាញ
មានប្រយោជន៏ធានាដល់ការលូតលាស់ជាវិជ្ជមាន និងសុខុមាលសម្រាប់បុត្រ
ធីតាអ្នក ។ ការសហការក្នុងការអប់រំ និងយកចិត្តទុកដាក់ដោយគ្រួសារ សាលា
និងរាជរដ្ឋាភិបាលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែង និងការវិនិយោគសម្រាប់
តម្រែតម្រង់សមាជិកសង្គម និងដើម្បីធានាធនធានមនុស្សមានគុណភាពដោយ
មានសមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងទំណួលខុស
ត្រូវខ្ពស់ ។ នេះជាគម្រូល្អ ជាការចូលចំណោមនៅក្នុងឥទ្ធិពលសម្រាប់ការលូតលាស់
ជាវិជ្ជមាន និងមានសុខុមាលភាព ។
ប្រាកដណាស់ “មិនមានអ្នកណាល្អឥតខ្ចោះទេ“ ប៉ុន្តែត្រូវជៀសវាងធ្លាក់ក្នុងទម្លាប់
ស្រែកគំហក សម្លុត និងវ៉ៃក្នុងការអប់រំពីព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់
សតិបញ្ញា ប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពគិតក្នុងហេតុផល និងធ្វើឲ្យបុត្រធីតាអ្នក
មានទម្លាប់ប្រើប្រាស់កម្លាំងបាយ និងហិង្សាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ។
ការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព សង្គមស៊ីវិល័យ និងសង្គមដែលជៀសឆ្ងាយ
ពីការប្រើកម្លាំងបាយ និងហិង្សាមានប្រយោជន៏សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ។
សូមចូលរួមមតិយោបល់ ។ ស្វាគមន៏ការណែនាំ និងចូលរួមរបស់អ្នក ។
ការលេងនៅក្នុងការអប់រំមានគោលដៅអាចសម្រាប់បណ្តុះកូនសិស្សចេះគិត
បណ្តុះជំនាញប្រាស្រ័យទាក់ទងដោយល្បែងលេងខ្លះលេងជាក្រុម ឬបង្រៀន
កូនសិស្សឲ្យមានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា (ល្បែងអុកខ្មែរ OneTouchDrawing
Block Puzzle, Maze, កីឡាបាល់ទាត់ ។ល។)
ក្នុងន័យខាងលើអ្នកគួរប្រយ័ត្នអ្នកទាំងឡាយណាដែលលើកឡើងថា
“គិតតែពីរៀនពេកមិនលេងសោះប្រយ័ត្នឆ្កួត“ ។ ការលេង លេងល្បែង ឬលេង
កីឡាសម្រាប់កម្សាន និងបន្ធូរភាពតានតឹងក្តីតប់ប្រមល់ជារឿងត្រឹមត្រូវ តែគួរ
ចាត់ចែងពេលវេលាសមស្រប ។ តើអ្នកចង់ឲ្យបុត្រធីតាអ្នកប្រមូលផ្តុំតែនៅ
កន្លែងហ្គេម ឈរបង្អួតរាងនៅកោះពេជ្រ ជួបជុំមិត្តភ័ក្រគេចម៉ោងរៀន ឬ
ពង្វក់ដោយគ្រឿងស្រវឹង បារី និងចូលក្លឹប ឬញៀននឹងជក់ស៊ីស្សាហៅថាជា
ការលេងដើម្បីកុំឲ្យឆ្កួតឬ? អ្នកមិនអាចបណ្តែតបណ្តោយបុត្រធីតាអ្នក ឲ្យ
មើលគេéង យកគម្រូមិនល្អ និងចូលចំណោមគេដោយសកម្មភាពខាងលើទេ
មែនទេ? ផ្ទុយស្រឡះការចាត់ចែងពេលវេលាមិនមានប្រសិទ្ធភាព កង្វះការ
យកចិត្តទុកដាក់ និងតាមដាន និងការសេពគប់មិត្តភ័ក្រដែលអូសទាញក្នុង
សកម្មភាពខាងលើអាចធ្វើឲ្យខ្លីបញ្ញា ខ្សោយសមត្ថភាពផ្តោតអារម្មណ៏ ខូចសតិ
និងបោះបង់ចោលការសិក្សា និងងាយធ្លាក់ទៅក្នុងផលលំបាកផ្សេងៗលង់ជ្រៅ
ទៅពិបាករើខ្លួនរួច ។ ឧទាហរណ៏ញៀនថ្នាំ ក្លាយជាចោរឆក់ប្រព្រឹត្តអំពើល្មើស
ច្បាប់ដោយសាតម្រូវការសម្ភារ: និងក្លាយជាអ្នកបំរើសេវារកម្សាន ។ល។
នៅពេលយុវជនមានសិទ្ធិពេញទីក្នុងលំហរសម្រាប់ភាពជាéកជន ពួកគេមិនគួរ
ធ្វេសប្រហែស ឬតាមតែមិត្តភ័ក្រ្តពេកដោយភ្លេច ឬបោះបង់ចោលទំណួលខុសត្រូវ
ផ្ទាល់ខ្លួន និងគោលដៅ និងកាលវិភាគផ្ទាល់ខ្លួនទេ ។ “ពិភពលោកសើចសប្បាយ
ជាមួយអ្នក តែអ្នកនៅម្នាក់éងពេលអ្នកយំ“ ។
ការយកចិត្តទុកដាក់ ការតាមដាន ការចំណាយពេលនៅជាមួយពួកគេ ការអង្គុយ
ជជែកពិភាក្សា និងការប្រឹក្សាយោបល់ និងប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តជាមួយអ្នកជំនាញ
មានប្រយោជន៏ធានាដល់ការលូតលាស់ជាវិជ្ជមាន និងសុខុមាលសម្រាប់បុត្រ
ធីតាអ្នក ។ ការសហការក្នុងការអប់រំ និងយកចិត្តទុកដាក់ដោយគ្រួសារ សាលា
និងរាជរដ្ឋាភិបាលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែង និងការវិនិយោគសម្រាប់
តម្រែតម្រង់សមាជិកសង្គម និងដើម្បីធានាធនធានមនុស្សមានគុណភាពដោយ
មានសមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងទំណួលខុស
ត្រូវខ្ពស់ ។ នេះជាគម្រូល្អ ជាការចូលចំណោមនៅក្នុងឥទ្ធិពលសម្រាប់ការលូតលាស់
ជាវិជ្ជមាន និងមានសុខុមាលភាព ។
ប្រាកដណាស់ “មិនមានអ្នកណាល្អឥតខ្ចោះទេ“ ប៉ុន្តែត្រូវជៀសវាងធ្លាក់ក្នុងទម្លាប់
ស្រែកគំហក សម្លុត និងវ៉ៃក្នុងការអប់រំពីព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់
សតិបញ្ញា ប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពគិតក្នុងហេតុផល និងធ្វើឲ្យបុត្រធីតាអ្នក
មានទម្លាប់ប្រើប្រាស់កម្លាំងបាយ និងហិង្សាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ។
ការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព សង្គមស៊ីវិល័យ និងសង្គមដែលជៀសឆ្ងាយ
ពីការប្រើកម្លាំងបាយ និងហិង្សាមានប្រយោជន៏សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ។
សូមចូលរួមមតិយោបល់ ។ ស្វាគមន៏ការណែនាំ និងចូលរួមរបស់អ្នក ។
ទម្លាប់ ឬវប្បធម៌
ទម្លាប់ ឬវប្បធម៌
បើនៅមិនទាន់មានទម្លាប់ ឬវប្បធម៌អង្គុយជជែកពិភាក្សាដោយបើក
ចំហរ ដោយវិជ្ជាជីវ: និងសន្តិវិធីគេអាចបញ្រ្ជាប និងបណ្តុះតាមប្រព័ន្ធ
អប់រំ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក្នុងគ្រួសារ និងក្នុងកំរិតថ្នាក់ជាតិបាន ។
កុំភ្លឹបឡើងវ៉ាយប្រហារបុគ្គល (បែបគ្មានអ្វីអួត បង្ហាញល្អជាងហ្នឹងទេមើលទៅ!)
ឬចោទគេបរទេសនិយមអញ្ចេះអញ្ចុះ ។ សូមកុំវិលវល់មិនទៅរកអ្វីរីកចម្រើន
ទៅរកការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរព និងលើកតម្លៃគ្នាទៅវិញទៅមក ។
ឧទាហរណ៏កុំវិលវល់តែពីគំនិត និងផ្លូវដែល "បងញ៉ាំmenu អូនញ៉ាំmenuដែរ ។"
ឬ "បុរសជាមាសទឹកដប់ រីឯគាត់ស្រ្តីដូចផ្កាស្រពោនលាចាកទង" ធ្វើអ្វីខុសមិន
បាន ។ បើគំនិត ផ្លូវ និងគោលដៅនាំដល់សមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះ
ស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងទំណួលខុសត្រូវក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋចំពោះប្រទេស
ជាតិមួយ និងក្នុងវិជ្ជាជីវ:មានប្រយោជន៏មិនថាប្រុស ស្រី និងសម្រាប់ប្រទេស
ជាតិទាំងមូល ។ ដឹងហើយ លឺហើយ យល់ហើយម៉េចក៏ចង់តែទៅរកផ្លូវ និង
គោលដៅ"បងញ៉ាំmenu អូនញ៉ាំmenuដែរ ។"
ឬ "បុរសជាមាសទឹកដប់ រីឯគាត់ស្រ្តីដូចផ្កាស្រពោនលាចាកទង" ដដែលៗ
អញ្ចឹង ។
សូមកុំព្យាយាម កុំមានចេតនា និងប្រឹងប្រែងឥតបានប្រយោជន៏រួមដូចជា
"កោរ" "កេង" "គៀប" និង "គក់" អោយតែអ្នកណាមានមតិផ្ទុយ ឬដើរ
ផ្លូវខុសពីការចូលចិត្តយើងនោះ ។ តែជំនួសវិញដោយ "បញ្រ្ជាប" "បណ្តុះ"
"បង្រៀន" "ប្រាជ្ញា" "ប្រកួតប្រជែង" និង"ប្រតិបត្តិច្បាប់ខ្ជាប់ខ្ជួន" ជាផ្លូវ
ជាគោលដៅ និងទស្សន:វិស័យប្រពៃណាស់ ។ បើថារបស់យើងល្អ ដាក់បង្ហាញ
ពន្យល់ បរិយាយដោយបើកចំហរមក ។របស់ល្អមួយមានចំនុចល្អតូចៗបង្កប់
ក្នុងហ្នឹង លើកមកបង្ហាញ ពន្យល់មួយចំណុចៗដោយវិជ្ជាជីវ:ដោយបើកចំហរ
មក ។ ធ្វើឲ្យបាន "Brand Name" មកថា"Brand Name" ហ្នឹងគឺមានគុណភាព
មានការគិតគូរហ្ម៉ត់ចត់ មានតុល្យភាពល្អអញ្ចេះអញ្ចុះ និងជាពិសេស"Brand Name"
គឺមានន័យថាមានទំណួលខុសត្រូវខ្ពស់ ។
សូមអធ្យាស្រ័យ ។ ដោយសេចក្តីគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ។
បើនៅមិនទាន់មានទម្លាប់ ឬវប្បធម៌អង្គុយជជែកពិភាក្សាដោយបើក
ចំហរ ដោយវិជ្ជាជីវ: និងសន្តិវិធីគេអាចបញ្រ្ជាប និងបណ្តុះតាមប្រព័ន្ធ
អប់រំ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក្នុងគ្រួសារ និងក្នុងកំរិតថ្នាក់ជាតិបាន ។
កុំភ្លឹបឡើងវ៉ាយប្រហារបុគ្គល (បែបគ្មានអ្វីអួត បង្ហាញល្អជាងហ្នឹងទេមើលទៅ!)
ឬចោទគេបរទេសនិយមអញ្ចេះអញ្ចុះ ។ សូមកុំវិលវល់មិនទៅរកអ្វីរីកចម្រើន
ទៅរកការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរព និងលើកតម្លៃគ្នាទៅវិញទៅមក ។
ឧទាហរណ៏កុំវិលវល់តែពីគំនិត និងផ្លូវដែល "បងញ៉ាំmenu អូនញ៉ាំmenuដែរ ។"
ឬ "បុរសជាមាសទឹកដប់ រីឯគាត់ស្រ្តីដូចផ្កាស្រពោនលាចាកទង" ធ្វើអ្វីខុសមិន
បាន ។ បើគំនិត ផ្លូវ និងគោលដៅនាំដល់សមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះ
ស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងទំណួលខុសត្រូវក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋចំពោះប្រទេស
ជាតិមួយ និងក្នុងវិជ្ជាជីវ:មានប្រយោជន៏មិនថាប្រុស ស្រី និងសម្រាប់ប្រទេស
ជាតិទាំងមូល ។ ដឹងហើយ លឺហើយ យល់ហើយម៉េចក៏ចង់តែទៅរកផ្លូវ និង
គោលដៅ"បងញ៉ាំmenu អូនញ៉ាំmenuដែរ ។"
ឬ "បុរសជាមាសទឹកដប់ រីឯគាត់ស្រ្តីដូចផ្កាស្រពោនលាចាកទង" ដដែលៗ
អញ្ចឹង ។
សូមកុំព្យាយាម កុំមានចេតនា និងប្រឹងប្រែងឥតបានប្រយោជន៏រួមដូចជា
"កោរ" "កេង" "គៀប" និង "គក់" អោយតែអ្នកណាមានមតិផ្ទុយ ឬដើរ
ផ្លូវខុសពីការចូលចិត្តយើងនោះ ។ តែជំនួសវិញដោយ "បញ្រ្ជាប" "បណ្តុះ"
"បង្រៀន" "ប្រាជ្ញា" "ប្រកួតប្រជែង" និង"ប្រតិបត្តិច្បាប់ខ្ជាប់ខ្ជួន" ជាផ្លូវ
ជាគោលដៅ និងទស្សន:វិស័យប្រពៃណាស់ ។ បើថារបស់យើងល្អ ដាក់បង្ហាញ
ពន្យល់ បរិយាយដោយបើកចំហរមក ។របស់ល្អមួយមានចំនុចល្អតូចៗបង្កប់
ក្នុងហ្នឹង លើកមកបង្ហាញ ពន្យល់មួយចំណុចៗដោយវិជ្ជាជីវ:ដោយបើកចំហរ
មក ។ ធ្វើឲ្យបាន "Brand Name" មកថា"Brand Name" ហ្នឹងគឺមានគុណភាព
មានការគិតគូរហ្ម៉ត់ចត់ មានតុល្យភាពល្អអញ្ចេះអញ្ចុះ និងជាពិសេស"Brand Name"
គឺមានន័យថាមានទំណួលខុសត្រូវខ្ពស់ ។
សូមអធ្យាស្រ័យ ។ ដោយសេចក្តីគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ។
ខ្លាំង
ខ្លាំង
មានគេធ្លាប់សួរថាធ្វើម៉េចបាន "ខ្លាំង" ? ទាល់តែខ្លាំងទើបគេមានមោទនភាព
មានភាពរីករាយក្នុងការទំនាក់ទំនង ។
ឆ្ងល់ដែរ តែមិនគាំទ្រថាទាល់តែផឹកបង្រ្កាបអ្នករួមតុ ទះតុ បោកកែវ ឬច្រង៉េង
ច្រង៉ាងមិនចេះដឹងអី មិនចេះច្បាប់បានហៅថាអ្នកខ្លាំងទេ ។ នោះគឺមិនចាស់
ទុំ គឺក្មេងមិនព្រមធំទាល់តែសោះ ។ បើមានអ្នកគិត និងមានទំនោរថាសកម្មភាព
ខាងលើបានខ្លាំងបានមានមោទនភាព នោះជាចំណុចព្រួយបារម្ភ និងគួររោទ៏
កណ្តឹងប្រកាសអាសន្ននៃចំណុចដែលងាយធ្លាក់ក្នុងការប្រើហិង្សា និងកម្លាំងបាយ ។
ហើយគេគួរសិក្សា និងស្រាវជ្រាវយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងដោយការទទួលខុសត្រូវ
ខ្ពស់ចំពោះ:
- ប្រព័ន្ធអប់រំ
- ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
- ការអនុវត្តច្បាប់ ប្រសិទ្ធិភាព ច្បាប់ យន្តការ និងវិធានការណ៏ផ្សេងៗក្នុងការ
ធានាឲ្យបានយុត្តិធម៌សង្គម និងសមភាពចំពោះមុខច្បាប់ក៏ដូចជាប្រព័ន្ធច្បាប់
និងសង្គមសម្រាប់តម្រែតម្រង់ គាំទ្រ លើកទឹកចិត្ត និងគាំពារការធ្វើអំពើល្អ
និងវិជ្ជមានដល់គ្រួសារ សហគមន៏ និងសង្គមជាតិ ។
- គ្រួសារ និងបុគ្គលជាសមាជិកសង្គម
អញ្ចឹងម៉េចបានហៅថាខ្លាំង?
មិនដឹងដែរគ្រាន់តែថា "នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់" ប្រសិនបើគ្រួសារ សាលា រាជរដ្ឋាភិបាល
និងអង្គការដៃគូរអភិវឌ្ឃន៏នានាមានគោលដៅដូចគ្នា ឧទាហរណ៏ធនធាន
មនុស្សមានសមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងជា
ពិសេសស្មារតីទំណួលខុសត្រូវ នោះគោលដៅរួមនេះពិតជាអាចសម្រេចបាន ។
ភ្ងាក់ងារពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ចាំបាច់ត្រូវពង្រឹង និងសហការគ្នាដូចជាអវ:យវ:នៅ
លើសាព៌ាង្គកាយនៃខ្លួនមនុស្ស ។ ហើយឧទាហរណ៏មួយទៀតគឺ "នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់"
ប្រសិនបើបុគ្គលបានទទួលការយកចិត្តទុកដាក់ ការលើកទឹកចិត្ត ឪកាស និងការ
ឧបត្ថមថវិការ បុគ្គលនឹងអាចឈរដោយខ្លួនឯង និងជួយខ្លួនឯងបានសម្រាប់
ទាំងបុរស និងនារី ។ តែបើខ្វះវិញ"នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់" បុគ្គលនឹងងាយផ្តេកផ្តួល
ខ្វះជំនឿចិត្ត និងងាយក្លាយជា "ទាសករនៃពេលវេលាដោយរស់តាមយថាកម្ម និង
ការអាណិតអាសូរពីអ្នកដទៃ ។" ឧទាហរណ៏សាមញ្ញមួយទៀតគឺការអនុវត្តបង្រៀន
ឲ្យចេះស្ទាត់ ហើយ"នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់"គឺគេឃើញអញ្ចឹងដូចជាក្នុងការសម្តែង
សីល្ប: កីឡា ការរៀនសូត្រដូចជាទម្លាប់អាន និងការងារផ្សេងៗ ។
ដូច្នេះស្តាប់ និងអានទៅដូចមិនមាន "ភាពខ្លាំងដាច់ខាតផង ។" ពិតជាត្រឹមត្រូវ
។ លោក Bill Clinton អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយនៅក្នុង
Bill Clinton on leadershipថា "..Even those who lead the way don't have
[all] the answers." មានន័យថាវាមានធាតុផ្សំជាច្រើន ចំណុចល្អ ចំណុចពិសេស
ជាច្រើន និងការប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយអ្នកឯកទេសក៏ដូចជាក្រុមទីប្រឹក្សានៃ
មេដឹកនាំមុនៗជាដើមដើម្បីបានជម្រើស គំនិត ឬដំណោះស្រាយដែលមានតុល្យ
ភាព ល្អបំផុតក្នុងចំណោមល្អ និងដែលប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងការ
ដោះស្រាយបញ្ហា ក៏ដូចជាដម្កល់ផលប្រយោជន៏រួមនៃប្រជាពលរដ្ឋ ។ ផងដែរនេះ
មានន័យថាគ្រាន់តែ "នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់អាចជឿជាក់បាន" ថាវិថី ឬគោលដៅ
អាចនាំដល់សភាពដូចនេះ ឬគុណភាពយ៉ាងនេះបាន ។
សូមប្រឹក្សាបន្ថែម:
Leaders--Political Parties--Citizens' engagement and contribution--NGOs &
Specialists' consultation
(https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10202431254595543&set=a.3763192071220.160170.1019144610&type=3&theater.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10202431259595668&set=a.3763192071220.160170.1019144610&type=3&permPage=1
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10202431266155832&set=a.3763192071220.160170.1019144610&type=3&permPage=1)
មានគេធ្លាប់សួរថាធ្វើម៉េចបាន "ខ្លាំង" ? ទាល់តែខ្លាំងទើបគេមានមោទនភាព
មានភាពរីករាយក្នុងការទំនាក់ទំនង ។
ឆ្ងល់ដែរ តែមិនគាំទ្រថាទាល់តែផឹកបង្រ្កាបអ្នករួមតុ ទះតុ បោកកែវ ឬច្រង៉េង
ច្រង៉ាងមិនចេះដឹងអី មិនចេះច្បាប់បានហៅថាអ្នកខ្លាំងទេ ។ នោះគឺមិនចាស់
ទុំ គឺក្មេងមិនព្រមធំទាល់តែសោះ ។ បើមានអ្នកគិត និងមានទំនោរថាសកម្មភាព
ខាងលើបានខ្លាំងបានមានមោទនភាព នោះជាចំណុចព្រួយបារម្ភ និងគួររោទ៏
កណ្តឹងប្រកាសអាសន្ននៃចំណុចដែលងាយធ្លាក់ក្នុងការប្រើហិង្សា និងកម្លាំងបាយ ។
ហើយគេគួរសិក្សា និងស្រាវជ្រាវយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងដោយការទទួលខុសត្រូវ
ខ្ពស់ចំពោះ:
- ប្រព័ន្ធអប់រំ
- ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
- ការអនុវត្តច្បាប់ ប្រសិទ្ធិភាព ច្បាប់ យន្តការ និងវិធានការណ៏ផ្សេងៗក្នុងការ
ធានាឲ្យបានយុត្តិធម៌សង្គម និងសមភាពចំពោះមុខច្បាប់ក៏ដូចជាប្រព័ន្ធច្បាប់
និងសង្គមសម្រាប់តម្រែតម្រង់ គាំទ្រ លើកទឹកចិត្ត និងគាំពារការធ្វើអំពើល្អ
និងវិជ្ជមានដល់គ្រួសារ សហគមន៏ និងសង្គមជាតិ ។
- គ្រួសារ និងបុគ្គលជាសមាជិកសង្គម
អញ្ចឹងម៉េចបានហៅថាខ្លាំង?
មិនដឹងដែរគ្រាន់តែថា "នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់" ប្រសិនបើគ្រួសារ សាលា រាជរដ្ឋាភិបាល
និងអង្គការដៃគូរអភិវឌ្ឃន៏នានាមានគោលដៅដូចគ្នា ឧទាហរណ៏ធនធាន
មនុស្សមានសមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងជា
ពិសេសស្មារតីទំណួលខុសត្រូវ នោះគោលដៅរួមនេះពិតជាអាចសម្រេចបាន ។
ភ្ងាក់ងារពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ចាំបាច់ត្រូវពង្រឹង និងសហការគ្នាដូចជាអវ:យវ:នៅ
លើសាព៌ាង្គកាយនៃខ្លួនមនុស្ស ។ ហើយឧទាហរណ៏មួយទៀតគឺ "នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់"
ប្រសិនបើបុគ្គលបានទទួលការយកចិត្តទុកដាក់ ការលើកទឹកចិត្ត ឪកាស និងការ
ឧបត្ថមថវិការ បុគ្គលនឹងអាចឈរដោយខ្លួនឯង និងជួយខ្លួនឯងបានសម្រាប់
ទាំងបុរស និងនារី ។ តែបើខ្វះវិញ"នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់" បុគ្គលនឹងងាយផ្តេកផ្តួល
ខ្វះជំនឿចិត្ត និងងាយក្លាយជា "ទាសករនៃពេលវេលាដោយរស់តាមយថាកម្ម និង
ការអាណិតអាសូរពីអ្នកដទៃ ។" ឧទាហរណ៏សាមញ្ញមួយទៀតគឺការអនុវត្តបង្រៀន
ឲ្យចេះស្ទាត់ ហើយ"នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់"គឺគេឃើញអញ្ចឹងដូចជាក្នុងការសម្តែង
សីល្ប: កីឡា ការរៀនសូត្រដូចជាទម្លាប់អាន និងការងារផ្សេងៗ ។
ដូច្នេះស្តាប់ និងអានទៅដូចមិនមាន "ភាពខ្លាំងដាច់ខាតផង ។" ពិតជាត្រឹមត្រូវ
។ លោក Bill Clinton អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយនៅក្នុង
Bill Clinton on leadershipថា "..Even those who lead the way don't have
[all] the answers." មានន័យថាវាមានធាតុផ្សំជាច្រើន ចំណុចល្អ ចំណុចពិសេស
ជាច្រើន និងការប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយអ្នកឯកទេសក៏ដូចជាក្រុមទីប្រឹក្សានៃ
មេដឹកនាំមុនៗជាដើមដើម្បីបានជម្រើស គំនិត ឬដំណោះស្រាយដែលមានតុល្យ
ភាព ល្អបំផុតក្នុងចំណោមល្អ និងដែលប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងការ
ដោះស្រាយបញ្ហា ក៏ដូចជាដម្កល់ផលប្រយោជន៏រួមនៃប្រជាពលរដ្ឋ ។ ផងដែរនេះ
មានន័យថាគ្រាន់តែ "នៅក្នុងភាគរយខ្ពស់អាចជឿជាក់បាន" ថាវិថី ឬគោលដៅ
អាចនាំដល់សភាពដូចនេះ ឬគុណភាពយ៉ាងនេះបាន ។
សូមប្រឹក្សាបន្ថែម:
Leaders--Political Parties--Citizens' engagement and contribution--NGOs &
Specialists' consultation
(https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10202431254595543&set=a.3763192071220.160170.1019144610&type=3&theater.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10202431259595668&set=a.3763192071220.160170.1019144610&type=3&permPage=1
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10202431266155832&set=a.3763192071220.160170.1019144610&type=3&permPage=1)
សម្លឹងមើល និងការត្រៀមខ្លួនទៅអនាគត
ដោយសាអំណួតខុសរឿង បុគ្គលនិយម ទម្លាប់ប៉ែងជើង ហែកហួរ និងហិង្សាធ្វើឲ្យខ្សោយការផ្ទេរចំណេះដឹង និងការ
ពង្រីកចំណេះដឹង ។ អ្នកអាចសួរខ្លួនឯង ឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីចូលចិត្តផ្ចាញ់ផ្ចាល់ ឬសឹងកើតរោគចិត្តឃើញអ្នកដទៃមាន
ជំនឿចិត្តមិនបាន? គិតពីហេតុផល ទប់ចិត្តកុំទាន់វិនិច្ឆ័យ យកច្បាប់ យកគោលដៅ យកប្រយោជន៏រួមមកពិចារណា
សិនបានទេ?
ហើយអ្នកចេះខ្លះខ្លាចរងការប្រមាថ ខ្លាចបាបសងគុណ ហើយអ្នកខ្លះគិតថាសង្គមមិនបានជួយអ្វីផង អញ្ចឹងក៏អត្មា
និយម ចម្លងគំនិត និងទំនោរអត្មានិយមនាំឲ្យការផ្ទេរចំណេះដឹង និងការពង្រីកចំណេះដឹងក៏ខ្សត់ខ្សោយទៅតាម
ហ្នឹងទៅ ។ បើកុំតែមាន Youtube Facebook Tweeter និងអ៊ីនធើណែតពិតជាមិនដឹងពិភពលោកធំប៉ុណ្ណា
ស៊ីវិល័យប៉ុណ្ណា និងមានចំរុះភាពស្រស់ស្អាតប៉ុណ្ណាទេ ។
បើអ្នកគិតវែងឆ្ងាយបន្តិច ទំនោរ ឬផ្នត់គំនិតដូចនេះគួរជាការព្រួយបារម្ភសម្រាប់មេដឹកនាំសង្គមនានា ។ វាមិនខុសអ្វី
ពិសមាជិកសង្គមគិតតែពីបូមទាញផលប្រយោជន៏ នោះវាធ្វើឲ្យខ្សោះខ្សោយ និងមិនអាចធ្វើឲ្យសង្គមជាតិរីកចម្រើនទេ ។
បើអ្នកមានទំនោរ ឬពោរពេញដោយថាមពលអវិជ្ជមាន អ្នកអាចងាយនឹងទាក់ទាញលើរឿងអវិជ្ជមាន រឿងដែលធ្វើ
ឲ្យបញ្ហាកាន់តែស្មុគស្មាញ នោះអ្នកអាចជិនឆ្អន់ ។ អ្នកឆាប់វាយតម្លៃ អ្នកប្រត្តិកម្មតាមទម្លាប់ និងអារម្មណ៏ និងអ្នក
ងាយអូសទាញ ។ អ្នកគួរសួរ និងស្វែងយល់ពីទម្លាប់ខ្លួនឯង ឧទាហរណ៏ ដូចជាមិនចូលចិត្តអាន មិនចូលចិត្តទទួល
ពត៌មាន ឆាប់វាយតម្លៃដោយមិនចាំទទួលពត៌មានគ្រប់គ្រាន់ នោះធ្វើឲ្យអ្នកក្លាយជាមនុស្សឡេះឡោះ និងមិនអាច
យកជាការបាន ។
ងាកមកវិញ ហេតុនេះទើបគេទាមទារសមាជិកសង្គមទទួលពត៌មានបានច្រើន ពត៌មានមានតុល្យភាព ជាប្រជាពលរដ្ឋ
មានការទទួលខុសត្រូវ ជាចំណែកនៃដំណោះស្រាយបញ្ហា តែមិនមែនជាអ្នកមានមោទន:ភាពធ្វើរឿងមិនគិត តែ
ខ្មាស់អៀនធ្វើរឿងត្រឹមត្រូវទេ ។ ឧទាហរណ៏យើងស្រូបអុកស៊ីហ្សែនដកដង្ហើមនឹងដើមឈើ បេះផ្លែឈើ
យើងគួរចូលរួមថែទាំ និងការពារតែមិនមែនមោទនភាពធ្វើរឿងមិនគិត កាប់ជៀរ ឬកាប់រំលំដើមយកផ្លែទេ ។
ចំពោះមេដឹកនាំនានា ដោយសាជាមេដឹកនាំ និងយល់ពីចំណុចខ្សោយសមាជិកសង្គម និងជាការទទួលខុសត្រូវក្នុងការ
ដឹកនាំសង្គមឆ្ពោះទៅរកសុខុមាលភាព និងការរីកចម្រើនប្រកបដោយទស្សន:វិស័យ ការផ្ញើរសារ និងធ្វើគម្រូជាទៀង
ទាត់ចំពោះទម្លាប់វិជ្ជមានដូចជាទម្លាប់អាន ទម្លាប់ទទួលពត៌មានច្រើន ការគោរព និងប្រត្តិបត្តិច្បាប់ខ្ជាប់ខ្ជួន
ការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ និងក្នុងមុខងារប្រកបដោយវិជ្ជាជីវ: និងការរួមចំណែកវិជ្ជមាន និងជា
ដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាសង្គមជាការចាំបាច់ និងជាទង្វើប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត និងទស្សន:វិស័យវែងឆ្ងាយ ។ ភាព
ជាគម្រូ និងជាឧទាហរណ៏ល្អនៃមេដឹកនាំសង្គមនានាកាន់តែមិនអាចមើលរម្លងបានពីព្រោះបើប្រជាពលរដ្ឋមិនចូលចិត្ត
អាន មិនចូលចិត្តទទួលពត៌មាន ពួកគេអាចមើល និងធ្វើតាមមេដឹកនាំរបស់ពួកគេ ។ សំណួរបន្ទាប់ដែលមេដឹកនាំ
គួរត្រៀមខ្លួនឆ្លើយ: តើអ្នកដឹកនាំពួកគេទៅណា? នោះមិនខុសពីប្រព័ន្ធអប់រំដែលជាមេដឹកនាំនៃការអប់រំទេ :តើប្រព័ន្ធ
អប់រំបានត្រៀមលក្ខណ: និងហ្វឹកហ្វឺនកូនសិស្សទៅណា? ក្លាយជាអ្វី? មានប្រសិទ្ធិភាពប៉ុណ្ណា? អ្វីខ្លះជាសកម្មភាពជាក់ស្តែង?
យុទ្ធសាស្រ្ត? យន្តការ និងទស្សន:វិស័យនៃការអប់រំ?
ភ្ជាប់ជាមួយនេះប្រព័ន្ធអប់រំគួរពិចារណាបញ្ចូល:
- ការបង្រៀនពីការរៀបចំគោលដៅ: បង្រៀនកូនសិស្សមានគោលដៅ រៀបចំកាលវិភាគ មានហេតុផល មានការ
ទទួលខុសត្រូវ វាយតម្លៃបញ្ហាប្រឈម និងប្រសិទ្ធិភាពនៃការរៀបចំគោលដៅ និងជំនាញចាត់ចែងរបស់ពួកគេ ។
-ធ្វើគម្រោងខ្នាតតូច និងមធ្យម: អាចបង្រៀនជំនាញគ្រប់គ្រង ការចូលរួមចំណែកដើម្បីសម្រេចគម្រោង ការបង្កើត
គំនិត ការផ្តួចផ្តើម និងជំនាញក្នុងជំនួញ ។ល។
-ការជជែកពិភាក្សា: នេះជាទម្លាប់ផ្ទេរ និងចែករម្លែកពត៌មាន ចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៏ ។ កូនសិស្សនឹងរៀនធ្វើការ
ជាក្រុម និងហ្វឹកហ្វឺនបទពិសោធន៏ចែករម្លែក និងសម្របសម្រួលក្នុងការទទួលពត៌មាន និងសម្រាប់ដំណោះស្រាយ ។
កៅអីកូនសិស្សគួរអាចរៀបចំអង្គុយមូលគ្នា មេរៀនគួររៀបចំមានកិច្ចពិភាក្សា គ្រូគួរដាក់សំណួរចំហរសម្រាប់ដឹកនាំ
ចូលក្នុងកិច្ចពិភាក្សា ។ល។
-បញ្ជ្រាប និងបណ្តុះទម្លាប់អាន និងស្រាវជ្រាវ: ចំណុចខាងលើសុទ្ធតែចំណុចខ្សោយនៃកូនសិស្សក្នុងភាគរយគួរឲ្យព្រួយ
បារម្ភ ។ គួរមានមេរៀន និងលោកគ្រូ អ្នកគ្រូដឹកនាំកូនសិស្សចូលអានសៀវភៅ និងស្រាវជ្រាវក្នុងបណ្ណាល័យ គួរមាន
លំហាត់សម្រាប់ធ្វើតេស្ត៏ថាតើកូនសិស្សបានអានត្រៀមមុនមកសាលា ។ល។
-ធនាគារខួរក្បាល និងវិបសាយអ៊ីនធើណែត: បើខ្លាចកូនសិស្សរៀនមិនត្រូវ "the right things" ហើយខ្លាចកូនសិស្សមិន
ចេះ ការវិនិយោគរបស់ប្រព័ន្ធអប់រំមានសារ:សំខាន់ដោយបង្កើតក្រុមធនាគារខួរក្បាល និងវិបសាយដែលអាចកូនសិស្ស
លោកគ្រូអ្នកគ្រូ និងអាណាព្យាបាលអាចរកបានមេរៀនសម្បូរបែបពីអ្នកឯកទេស ។ នៅក្នុងរយះពេលមួយទៅបីឆ្នាំ
ប្រព័ន្ធអប់រំនឹងមានមេរៀនសម្បូរបែប និងជាប្រភពនៃការស្រាវជ្រាវដែលមានប្រយោជន៏ទូលំទូលាយនៅក្នុងរយះពេល
វែង ។
ចំពោះការអប់រំដែលមានគុណភាពគួរតែអាចបណ្តុះសមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងការ
ទទួលខុសត្រូវ ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រសិនបើយល់ឃើញថាច្បាប់មានសារ:សំខាន់សម្រាប់សង្គមជាតិ និងបុគ្គលក្នុងករណីដោយឡែកៗ
បង្ហាញពីការយល់ដឹងច្បាប់ទាប ឬមិនគោរពច្បាប់ដោយងាកមកប្រើហិង្សា ឬងាយធ្លាក់ក្នុងជម្លោះហិង្សា ប្រព័ន្ធអប់រំគួរ
បញ្ចូលមេរៀនច្បាប់ទូទៅចូលក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំ ។
ប្រសិនបើនៅតាមផ្ទះ និងនៅសាលា ការអប់រំមានទម្លាប់ និងទំនោរសម្លុត និងវ៉ៃដោយរំពាត់ គួរបញ្ចូលច្បាប់អប់រំ
អហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំនៅផ្ទះ និងនៅសាលា ។ ការអប់រំហ្វឹកហ្វឺនចិត្តសាស្រ្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធីមានសារ:
សំខាន់ និងជាពិសេសអាចឃុំគ្រង និងបញ្ចៀសភាពងាយធ្លាក់ក្នុងទម្លាប់ និងទំនោរហិង្សា និងការប្រើកម្លាំងបាយ។
វដ្តវិលជុំនៃសង្គមក៏នឹងអាចបញ្ចៀសបានពីហិង្សា និងការប្រើកម្លាំងបាយនៅក្នុងភាគរយខ្ពស់ ។ ច្បាប់គ្រប់គ្រង
គ្រឿងស្រវឹង បារី និងក្លឹបសម្រាប់យុវវ័យក្រោម ១៨ឆ្នាំក៏អាចជាចំណែកធានាការលូតលាស់ប្រកបដោយផាសុខភាព
និងវិជ្ជមានសម្រាប់យុវវ័យ ។ ប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទនៅសាលាសម្រាប់ទំនាក់ទំនងអាណាព្យាបាល វេទិការជួបជុំអាណាព្យាបាល
និងលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ក្រមសីលធម៌សម្រាប់កូនសិស្ស ការហ្វឹកហ្វឺនជំនាញប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តសម្រាប់លោកគ្រូ អ្នកគ្រូក្នុងការ
អប់រំ ។ល។ សុទ្ធតែអាចជួយពង្រឹងគុណភាពប្រព័ន្ធអប់រំ និងអាចជួយជម្រុញសារ:សំខាន់នៃគុណភាពការអប់រំសម្រាប់
សង្គមជាតិប្រកបដោយថាមពល សក្តានុពល និងការរីកចម្រើន ។
សូមចូលរួមជាមតិយោបល់ ។ សូមអរគុណ ។
ពង្រីកចំណេះដឹង ។ អ្នកអាចសួរខ្លួនឯង ឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីចូលចិត្តផ្ចាញ់ផ្ចាល់ ឬសឹងកើតរោគចិត្តឃើញអ្នកដទៃមាន
ជំនឿចិត្តមិនបាន? គិតពីហេតុផល ទប់ចិត្តកុំទាន់វិនិច្ឆ័យ យកច្បាប់ យកគោលដៅ យកប្រយោជន៏រួមមកពិចារណា
សិនបានទេ?
ហើយអ្នកចេះខ្លះខ្លាចរងការប្រមាថ ខ្លាចបាបសងគុណ ហើយអ្នកខ្លះគិតថាសង្គមមិនបានជួយអ្វីផង អញ្ចឹងក៏អត្មា
និយម ចម្លងគំនិត និងទំនោរអត្មានិយមនាំឲ្យការផ្ទេរចំណេះដឹង និងការពង្រីកចំណេះដឹងក៏ខ្សត់ខ្សោយទៅតាម
ហ្នឹងទៅ ។ បើកុំតែមាន Youtube Facebook Tweeter និងអ៊ីនធើណែតពិតជាមិនដឹងពិភពលោកធំប៉ុណ្ណា
ស៊ីវិល័យប៉ុណ្ណា និងមានចំរុះភាពស្រស់ស្អាតប៉ុណ្ណាទេ ។
បើអ្នកគិតវែងឆ្ងាយបន្តិច ទំនោរ ឬផ្នត់គំនិតដូចនេះគួរជាការព្រួយបារម្ភសម្រាប់មេដឹកនាំសង្គមនានា ។ វាមិនខុសអ្វី
ពិសមាជិកសង្គមគិតតែពីបូមទាញផលប្រយោជន៏ នោះវាធ្វើឲ្យខ្សោះខ្សោយ និងមិនអាចធ្វើឲ្យសង្គមជាតិរីកចម្រើនទេ ។
បើអ្នកមានទំនោរ ឬពោរពេញដោយថាមពលអវិជ្ជមាន អ្នកអាចងាយនឹងទាក់ទាញលើរឿងអវិជ្ជមាន រឿងដែលធ្វើ
ឲ្យបញ្ហាកាន់តែស្មុគស្មាញ នោះអ្នកអាចជិនឆ្អន់ ។ អ្នកឆាប់វាយតម្លៃ អ្នកប្រត្តិកម្មតាមទម្លាប់ និងអារម្មណ៏ និងអ្នក
ងាយអូសទាញ ។ អ្នកគួរសួរ និងស្វែងយល់ពីទម្លាប់ខ្លួនឯង ឧទាហរណ៏ ដូចជាមិនចូលចិត្តអាន មិនចូលចិត្តទទួល
ពត៌មាន ឆាប់វាយតម្លៃដោយមិនចាំទទួលពត៌មានគ្រប់គ្រាន់ នោះធ្វើឲ្យអ្នកក្លាយជាមនុស្សឡេះឡោះ និងមិនអាច
យកជាការបាន ។
ងាកមកវិញ ហេតុនេះទើបគេទាមទារសមាជិកសង្គមទទួលពត៌មានបានច្រើន ពត៌មានមានតុល្យភាព ជាប្រជាពលរដ្ឋ
មានការទទួលខុសត្រូវ ជាចំណែកនៃដំណោះស្រាយបញ្ហា តែមិនមែនជាអ្នកមានមោទន:ភាពធ្វើរឿងមិនគិត តែ
ខ្មាស់អៀនធ្វើរឿងត្រឹមត្រូវទេ ។ ឧទាហរណ៏យើងស្រូបអុកស៊ីហ្សែនដកដង្ហើមនឹងដើមឈើ បេះផ្លែឈើ
យើងគួរចូលរួមថែទាំ និងការពារតែមិនមែនមោទនភាពធ្វើរឿងមិនគិត កាប់ជៀរ ឬកាប់រំលំដើមយកផ្លែទេ ។
ចំពោះមេដឹកនាំនានា ដោយសាជាមេដឹកនាំ និងយល់ពីចំណុចខ្សោយសមាជិកសង្គម និងជាការទទួលខុសត្រូវក្នុងការ
ដឹកនាំសង្គមឆ្ពោះទៅរកសុខុមាលភាព និងការរីកចម្រើនប្រកបដោយទស្សន:វិស័យ ការផ្ញើរសារ និងធ្វើគម្រូជាទៀង
ទាត់ចំពោះទម្លាប់វិជ្ជមានដូចជាទម្លាប់អាន ទម្លាប់ទទួលពត៌មានច្រើន ការគោរព និងប្រត្តិបត្តិច្បាប់ខ្ជាប់ខ្ជួន
ការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ និងក្នុងមុខងារប្រកបដោយវិជ្ជាជីវ: និងការរួមចំណែកវិជ្ជមាន និងជា
ដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាសង្គមជាការចាំបាច់ និងជាទង្វើប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត និងទស្សន:វិស័យវែងឆ្ងាយ ។ ភាព
ជាគម្រូ និងជាឧទាហរណ៏ល្អនៃមេដឹកនាំសង្គមនានាកាន់តែមិនអាចមើលរម្លងបានពីព្រោះបើប្រជាពលរដ្ឋមិនចូលចិត្ត
អាន មិនចូលចិត្តទទួលពត៌មាន ពួកគេអាចមើល និងធ្វើតាមមេដឹកនាំរបស់ពួកគេ ។ សំណួរបន្ទាប់ដែលមេដឹកនាំ
គួរត្រៀមខ្លួនឆ្លើយ: តើអ្នកដឹកនាំពួកគេទៅណា? នោះមិនខុសពីប្រព័ន្ធអប់រំដែលជាមេដឹកនាំនៃការអប់រំទេ :តើប្រព័ន្ធ
អប់រំបានត្រៀមលក្ខណ: និងហ្វឹកហ្វឺនកូនសិស្សទៅណា? ក្លាយជាអ្វី? មានប្រសិទ្ធិភាពប៉ុណ្ណា? អ្វីខ្លះជាសកម្មភាពជាក់ស្តែង?
យុទ្ធសាស្រ្ត? យន្តការ និងទស្សន:វិស័យនៃការអប់រំ?
ភ្ជាប់ជាមួយនេះប្រព័ន្ធអប់រំគួរពិចារណាបញ្ចូល:
- ការបង្រៀនពីការរៀបចំគោលដៅ: បង្រៀនកូនសិស្សមានគោលដៅ រៀបចំកាលវិភាគ មានហេតុផល មានការ
ទទួលខុសត្រូវ វាយតម្លៃបញ្ហាប្រឈម និងប្រសិទ្ធិភាពនៃការរៀបចំគោលដៅ និងជំនាញចាត់ចែងរបស់ពួកគេ ។
-ធ្វើគម្រោងខ្នាតតូច និងមធ្យម: អាចបង្រៀនជំនាញគ្រប់គ្រង ការចូលរួមចំណែកដើម្បីសម្រេចគម្រោង ការបង្កើត
គំនិត ការផ្តួចផ្តើម និងជំនាញក្នុងជំនួញ ។ល។
-ការជជែកពិភាក្សា: នេះជាទម្លាប់ផ្ទេរ និងចែករម្លែកពត៌មាន ចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៏ ។ កូនសិស្សនឹងរៀនធ្វើការ
ជាក្រុម និងហ្វឹកហ្វឺនបទពិសោធន៏ចែករម្លែក និងសម្របសម្រួលក្នុងការទទួលពត៌មាន និងសម្រាប់ដំណោះស្រាយ ។
កៅអីកូនសិស្សគួរអាចរៀបចំអង្គុយមូលគ្នា មេរៀនគួររៀបចំមានកិច្ចពិភាក្សា គ្រូគួរដាក់សំណួរចំហរសម្រាប់ដឹកនាំ
ចូលក្នុងកិច្ចពិភាក្សា ។ល។
-បញ្ជ្រាប និងបណ្តុះទម្លាប់អាន និងស្រាវជ្រាវ: ចំណុចខាងលើសុទ្ធតែចំណុចខ្សោយនៃកូនសិស្សក្នុងភាគរយគួរឲ្យព្រួយ
បារម្ភ ។ គួរមានមេរៀន និងលោកគ្រូ អ្នកគ្រូដឹកនាំកូនសិស្សចូលអានសៀវភៅ និងស្រាវជ្រាវក្នុងបណ្ណាល័យ គួរមាន
លំហាត់សម្រាប់ធ្វើតេស្ត៏ថាតើកូនសិស្សបានអានត្រៀមមុនមកសាលា ។ល។
-ធនាគារខួរក្បាល និងវិបសាយអ៊ីនធើណែត: បើខ្លាចកូនសិស្សរៀនមិនត្រូវ "the right things" ហើយខ្លាចកូនសិស្សមិន
ចេះ ការវិនិយោគរបស់ប្រព័ន្ធអប់រំមានសារ:សំខាន់ដោយបង្កើតក្រុមធនាគារខួរក្បាល និងវិបសាយដែលអាចកូនសិស្ស
លោកគ្រូអ្នកគ្រូ និងអាណាព្យាបាលអាចរកបានមេរៀនសម្បូរបែបពីអ្នកឯកទេស ។ នៅក្នុងរយះពេលមួយទៅបីឆ្នាំ
ប្រព័ន្ធអប់រំនឹងមានមេរៀនសម្បូរបែប និងជាប្រភពនៃការស្រាវជ្រាវដែលមានប្រយោជន៏ទូលំទូលាយនៅក្នុងរយះពេល
វែង ។
ចំពោះការអប់រំដែលមានគុណភាពគួរតែអាចបណ្តុះសមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងការ
ទទួលខុសត្រូវ ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រសិនបើយល់ឃើញថាច្បាប់មានសារ:សំខាន់សម្រាប់សង្គមជាតិ និងបុគ្គលក្នុងករណីដោយឡែកៗ
បង្ហាញពីការយល់ដឹងច្បាប់ទាប ឬមិនគោរពច្បាប់ដោយងាកមកប្រើហិង្សា ឬងាយធ្លាក់ក្នុងជម្លោះហិង្សា ប្រព័ន្ធអប់រំគួរ
បញ្ចូលមេរៀនច្បាប់ទូទៅចូលក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំ ។
ប្រសិនបើនៅតាមផ្ទះ និងនៅសាលា ការអប់រំមានទម្លាប់ និងទំនោរសម្លុត និងវ៉ៃដោយរំពាត់ គួរបញ្ចូលច្បាប់អប់រំ
អហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំនៅផ្ទះ និងនៅសាលា ។ ការអប់រំហ្វឹកហ្វឺនចិត្តសាស្រ្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធីមានសារ:
សំខាន់ និងជាពិសេសអាចឃុំគ្រង និងបញ្ចៀសភាពងាយធ្លាក់ក្នុងទម្លាប់ និងទំនោរហិង្សា និងការប្រើកម្លាំងបាយ។
វដ្តវិលជុំនៃសង្គមក៏នឹងអាចបញ្ចៀសបានពីហិង្សា និងការប្រើកម្លាំងបាយនៅក្នុងភាគរយខ្ពស់ ។ ច្បាប់គ្រប់គ្រង
គ្រឿងស្រវឹង បារី និងក្លឹបសម្រាប់យុវវ័យក្រោម ១៨ឆ្នាំក៏អាចជាចំណែកធានាការលូតលាស់ប្រកបដោយផាសុខភាព
និងវិជ្ជមានសម្រាប់យុវវ័យ ។ ប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទនៅសាលាសម្រាប់ទំនាក់ទំនងអាណាព្យាបាល វេទិការជួបជុំអាណាព្យាបាល
និងលោកគ្រូអ្នកគ្រូ ក្រមសីលធម៌សម្រាប់កូនសិស្ស ការហ្វឹកហ្វឺនជំនាញប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តសម្រាប់លោកគ្រូ អ្នកគ្រូក្នុងការ
អប់រំ ។ល។ សុទ្ធតែអាចជួយពង្រឹងគុណភាពប្រព័ន្ធអប់រំ និងអាចជួយជម្រុញសារ:សំខាន់នៃគុណភាពការអប់រំសម្រាប់
សង្គមជាតិប្រកបដោយថាមពល សក្តានុពល និងការរីកចម្រើន ។
សូមចូលរួមជាមតិយោបល់ ។ សូមអរគុណ ។
Education
The environment is the magnet pulling members of society by its influence. More or less, you are influenced
by family, school, peer, traffic, politics etc-in one word: the environment. In other words, we are a by-product
of a society/environment. It's undeniable to the fact of: Nature (gene) vs Nurture. Looking back that quality
education genuinely requires a consistently strong cooperation among all actors of influence, basically who/what attracts a person and/or who/what a person spends time with&on. In this sense, time management needs to be
effective, goal-aligned and to be carefully spent. 1) The rule of "tiger mother" with little play; 2) the balanced
and combination of play and learn; 3) a lot of play without control and without purpose like the mind is
indulged in sweets, cake and toys, all matter to brain training and growth. 1)&2) are technically and scientifically proven effective and responsible for training and growth of the brain. Or look at the issue this way: the goal of quality education that instills and trains students to become technically skilled, capable of problem-solving,
confident and responsible as a citizen and as a career professional shall benefit everyone with a high percentage.
You can learn and observe from:
The US President Barack Obama: We have an obligation and a responsibility to be investing in our students and our schools. We must make sure that people who have the grades, the desire and the will, but not the money, can still get the best education possible.
The former Prime Minister of the United Kingdom, the Iron-lady Margaret Thatcher: Disciplining yourself to do what you know is right and important, although difficult, is the highroad to pride, self-esteem, and personal satisfaction.
Former US Secretary of States, Collin Powell: There are no secrets to success. It is the result of preparation, hard work, and learning from failure.
The above goal will be universally ultimate in terms of quality in education, gender equality and betterment and actual upliftment in human rights and dignity.
Some Suggestions:
-Know well and teach one that they have choices and make sure they make decisions at their best consciousness and responsibility. That’s why reading habit and the habit of obtaining sufficient information is of significance. When I repeatedly recommend Khmer Chess Game because it can teach players to make careful and responsible moves-they learn patience, contemplation and taking responsibility; they shall become skilled in articulation, management, strategic, mind readers and a responsibility holder. I’m not saying they will not make wrongfully articulated move or they are going to win every game!
-Know well one can’t command what should or should not happen, but again one has choices in how to respond/react.
-Know well that one should spend “quality time” with their children and loved ones. Reading, having picnics, camping with children, engaging them in mini-projects from cleaning around the house, gardening to working for community contribution.
-Parental Control is important from online activities, their time management and schedule. Good and bad are coupled, but again you know well you have choices to choose. Need to be firm, but don’t expect life to be perfect! The profound question is your investment, your seriousness, your consciousness and your quality time spent with them etc.
-Set goal for them; teach them goal setting. Time management, action plans, timetable and spend time with them and help them with SWOT analysis: Strength, Weakness, Opportunity and Threat.
-Know well the world can be a safe place as a fantasy world; or a cruel place with the presence of crooks and evils. The world can be “a dog eats dog world” or a civilized world, which strictly adheres to the international laws and a commonly acceptable standard of international community. Again you have choices and seriously train them to live in the world of humanity and civilization.
Thanks. Kindly advise.
by family, school, peer, traffic, politics etc-in one word: the environment. In other words, we are a by-product
of a society/environment. It's undeniable to the fact of: Nature (gene) vs Nurture. Looking back that quality
education genuinely requires a consistently strong cooperation among all actors of influence, basically who/what attracts a person and/or who/what a person spends time with&on. In this sense, time management needs to be
effective, goal-aligned and to be carefully spent. 1) The rule of "tiger mother" with little play; 2) the balanced
and combination of play and learn; 3) a lot of play without control and without purpose like the mind is
indulged in sweets, cake and toys, all matter to brain training and growth. 1)&2) are technically and scientifically proven effective and responsible for training and growth of the brain. Or look at the issue this way: the goal of quality education that instills and trains students to become technically skilled, capable of problem-solving,
confident and responsible as a citizen and as a career professional shall benefit everyone with a high percentage.
You can learn and observe from:
The US President Barack Obama: We have an obligation and a responsibility to be investing in our students and our schools. We must make sure that people who have the grades, the desire and the will, but not the money, can still get the best education possible.
The former Prime Minister of the United Kingdom, the Iron-lady Margaret Thatcher: Disciplining yourself to do what you know is right and important, although difficult, is the highroad to pride, self-esteem, and personal satisfaction.
Former US Secretary of States, Collin Powell: There are no secrets to success. It is the result of preparation, hard work, and learning from failure.
The above goal will be universally ultimate in terms of quality in education, gender equality and betterment and actual upliftment in human rights and dignity.
Some Suggestions:
-Know well and teach one that they have choices and make sure they make decisions at their best consciousness and responsibility. That’s why reading habit and the habit of obtaining sufficient information is of significance. When I repeatedly recommend Khmer Chess Game because it can teach players to make careful and responsible moves-they learn patience, contemplation and taking responsibility; they shall become skilled in articulation, management, strategic, mind readers and a responsibility holder. I’m not saying they will not make wrongfully articulated move or they are going to win every game!
-Know well one can’t command what should or should not happen, but again one has choices in how to respond/react.
-Know well that one should spend “quality time” with their children and loved ones. Reading, having picnics, camping with children, engaging them in mini-projects from cleaning around the house, gardening to working for community contribution.
-Parental Control is important from online activities, their time management and schedule. Good and bad are coupled, but again you know well you have choices to choose. Need to be firm, but don’t expect life to be perfect! The profound question is your investment, your seriousness, your consciousness and your quality time spent with them etc.
-Set goal for them; teach them goal setting. Time management, action plans, timetable and spend time with them and help them with SWOT analysis: Strength, Weakness, Opportunity and Threat.
-Know well the world can be a safe place as a fantasy world; or a cruel place with the presence of crooks and evils. The world can be “a dog eats dog world” or a civilized world, which strictly adheres to the international laws and a commonly acceptable standard of international community. Again you have choices and seriously train them to live in the world of humanity and civilization.
Thanks. Kindly advise.
វិន័យ គោលការណ៏ និងស្តង់ដារ
មុននឹងក្រោយអ្នកនឹងទទួលស្គាល់ថា វិន័យ គោលការណ៏ និងស្តង់ដារ
នឹងនាំឲ្យជីវិតគួរជាទីចាប់អារម្មណ៏ និងក៏ថាជោគជ័យ ។ នេះនៅក្នុង
ភាគរយខ្ពស់ ។ ឧទាហរណ៏ស៊ីងហ្គាពួរ ។
ហើយមុននឹងក្រោយអ្នកនឹងទទួលស្គាល់ថាកង្វះ និងភាពកំសោយ
វិន័យ គោលការណ៏ និងស្តង់ដារនឹងមិនបាននាំទៅណាទេ ។ នេះ
បើនិយាយពីភាគរយខ្ពស់ ។
វិន័យ គោលការណ៏ និងស្តង់ដារគិតគូរម៉ត់ចត់ និងធានាប្រយោជន៏រួម
និងនាំដល់ស្តង់ដារកាន់តែខ្ពស់ និងកាន់តែប្រសើរ ។ កង្វះ និងភាព
ទន់ខ្សោយនឹងនាំដល់វដ្តបញ្ហាដដែល ឬកាន់តែអាក្រក់គឺបញ្ហាកាន់តែ
ស្មុគស្មាញ និងចាក់ស្រេះ ។
តើពាក្យខ្មែរមិនមានថា "តក់ៗពេញបំពង់" "ព្យាយាមគង់បានសម្រេច"
"ព្យាយាមដូចឃ្មុំ ដូចកណ្ឌៀរ កុំធ្វើដូចរៃច្រៀងរាំមិនត្រៀមខ្លួន មិនហ្វឹក
ហ្វឺនសម្រាប់អនាគតនោះ ។" ។ល។ ចុះការអនុវត្តជាក់ស្តែង?
ភាពឡេះឡោះ បុគ្គលនិយម ចិត្ត និងទង្វើហិង្សាមិនមែនជាភាពខ្លាំងទេ ។
ហើយនៅក្នុងភាគរយខ្ពស់នៅលើពិភពលោក ចំនុចខ្សោយទាំងនេះមិន
បាននាំដល់សុខដុមនីយកម្ម និងភាពស៊ីវិល័យនៃមនុស្សជាតិទេ ។
Sooner or later one shall firmly recognize that regulation, discipline and standard
shall lead to interesting or possibly successful life. That’s proven on a high
percentage. For instance, Singapore.
Sooner or later one shall recognize that the lack or weakness in regulation,
discipline and standard shall lead life to nowhere. That’s proven on a
high percentage.
Regulation, discipline and standard, which are well-thought out and secure
the common interest shall lead to higher and better standard. The lack and
weakness shall lead to the same cycle of problems, or worse, the same
problems become more sophisticated.
Don’t these phrases exist in Khmer language: “Little by little; Step by step”,
“Perseverance leads to success” “Persevere like bees, like termites rather than
cicada always sing and dance without any preparation and training for the
future etc. How about in actual practices?
Non-discipline, selfishness and violent thought and acts are not strength. And
on a high percentage, globally, these weaknesses shall not lead to harmonization
and civilization of humanity at all.
នឹងនាំឲ្យជីវិតគួរជាទីចាប់អារម្មណ៏ និងក៏ថាជោគជ័យ ។ នេះនៅក្នុង
ភាគរយខ្ពស់ ។ ឧទាហរណ៏ស៊ីងហ្គាពួរ ។
ហើយមុននឹងក្រោយអ្នកនឹងទទួលស្គាល់ថាកង្វះ និងភាពកំសោយ
វិន័យ គោលការណ៏ និងស្តង់ដារនឹងមិនបាននាំទៅណាទេ ។ នេះ
បើនិយាយពីភាគរយខ្ពស់ ។
វិន័យ គោលការណ៏ និងស្តង់ដារគិតគូរម៉ត់ចត់ និងធានាប្រយោជន៏រួម
និងនាំដល់ស្តង់ដារកាន់តែខ្ពស់ និងកាន់តែប្រសើរ ។ កង្វះ និងភាព
ទន់ខ្សោយនឹងនាំដល់វដ្តបញ្ហាដដែល ឬកាន់តែអាក្រក់គឺបញ្ហាកាន់តែ
ស្មុគស្មាញ និងចាក់ស្រេះ ។
តើពាក្យខ្មែរមិនមានថា "តក់ៗពេញបំពង់" "ព្យាយាមគង់បានសម្រេច"
"ព្យាយាមដូចឃ្មុំ ដូចកណ្ឌៀរ កុំធ្វើដូចរៃច្រៀងរាំមិនត្រៀមខ្លួន មិនហ្វឹក
ហ្វឺនសម្រាប់អនាគតនោះ ។" ។ល។ ចុះការអនុវត្តជាក់ស្តែង?
ភាពឡេះឡោះ បុគ្គលនិយម ចិត្ត និងទង្វើហិង្សាមិនមែនជាភាពខ្លាំងទេ ។
ហើយនៅក្នុងភាគរយខ្ពស់នៅលើពិភពលោក ចំនុចខ្សោយទាំងនេះមិន
បាននាំដល់សុខដុមនីយកម្ម និងភាពស៊ីវិល័យនៃមនុស្សជាតិទេ ។
Sooner or later one shall firmly recognize that regulation, discipline and standard
shall lead to interesting or possibly successful life. That’s proven on a high
percentage. For instance, Singapore.
Sooner or later one shall recognize that the lack or weakness in regulation,
discipline and standard shall lead life to nowhere. That’s proven on a
high percentage.
Regulation, discipline and standard, which are well-thought out and secure
the common interest shall lead to higher and better standard. The lack and
weakness shall lead to the same cycle of problems, or worse, the same
problems become more sophisticated.
Don’t these phrases exist in Khmer language: “Little by little; Step by step”,
“Perseverance leads to success” “Persevere like bees, like termites rather than
cicada always sing and dance without any preparation and training for the
future etc. How about in actual practices?
Non-discipline, selfishness and violent thought and acts are not strength. And
on a high percentage, globally, these weaknesses shall not lead to harmonization
and civilization of humanity at all.
គំនិតក្នុងការអប់រំ
គំនិតក្នុងការអប់រំ
ប៉ូលីស: អ្នកស្រីមិនអាចសម្លុត និងវ៉ៃក្នុងការប្រដៅក្មេងទេ ។
ម្តាយ: សូមទោស ។ ខ្ញុំខឹងច្រឡោតពេក ។
ប៉ូលីស: អ្នកស្រីអាចមានទោសបើសម្លុត និងវ៉ៃក្មេង ។ ត្រូវព្យាយាមអប់រំ ពន្យល់ដើម្បីកូនអ្នកស្រីបានចេះ ។
ម្តាយ: ខ្ញុំនឹងប្រឹងប្រែង ។
បើអ្នកមានទម្លាប់ប្រើអារម្មណ៏ប្រើការសម្លុត គំហក និងវ៉ៃ (អ្នកអាចស្វែងយល់ទម្លាប់អ្នក ពីព្រោះវាត្រូវការតែ
តែប៉ុន្មានវិនាទីប៉ុណ្ណោះក្នុងការចាប់ផ្តើម បើអ្នកមានទម្លាប់ដូចបាននិយាយខាងលើ ។) អ្នកអាចមិនយល់ស្រប
ឬអ្នកអាចថាជារឿងផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងគ្រួសារ ។ តែសូមងាកមកពិចារណាចំណុចមួយចំនួនខាងក្រោមនេះវិញ:
- អ្នកសម្លុត គំហក និងវ៉ៃពីព្រោះអ្នកចង់ឲ្យក្មេងស្តាប់អ្នក ធ្វើតាមអ្នក ឬក៏យល់ដូចអ្នក ។ ជួនកាលអ្នក
តប់ប្រមល់ អ្នករងសម្ពាធពីការងារ ឬគ្រាន់ថាក្មេងរំខានការកំសាន្ត (កុំលេងល្បែង ឬរវល់ផឹកស៊ី រួចខឹងក្មេង
ចេះតែស្រែក គំហក និងវ៉ៃពីព្រោះក្មេងរំខាន ។) ហើយវាដូចជាបង្កការតានតឹងអារម្មណ៏ ឬអ្នកមិនមានទម្លាប់
ក្នុងការស្វែងយល់ពីបញ្ហាសិន ចាំអ្នកថាមិនលុះដោយឥទ្ធិពលសំពាធអ្វីផ្សេងៗសិន ចាំអង្គុយជជែកជាមួយ
ក្មេង ។ ជឿថាវាតានតឹង វាត្រូវការការហ្វឹកហ្វឺន ការប្រឹក្សាដើម្បីងាកពីទម្លាប់ភ្លឹបឡើងស្រែកគំហក សម្លុត និង
វ៉ៃក្មេងក្នុងការអប់រំ ។ តែទម្លាប់មិនល្អ ទម្លាប់គួរកែប្រែនេះក្រៅពីមិនបានបង្រៀឲ្យក្មេងគិតពីហេតុផល រៀនគិត
មានអំណះអំណាង និងរៀនគិតមានការទទួលខុសត្រូវ ផ្ទុយទៅវិញបានប៉ះពាល់អារម្មណ៏ផ្លូវចិត្តក្មេង ធ្វើឲ្យ
ក្មេងបាក់ស្បាត និងកាន់តែគួរឲ្យព្រួយបារម្ភចាប់ផ្តើមពីបុគ្គល ពីគ្រួសារដែលជាធាតុកោសិកានៃសង្គមបាន
បន្ត និងបំប៉នទម្លាប់មិនអង្គុយជជែកពិភាក្សាស្វែងយល់គ្នាតាមសម្រួល និងដោយការយោគយល់តែបែជា
មើលឃើញ និងប្រកាន់ទម្លាប់ប្រើកម្លាំងបាយ និងហិង្សាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទៅវិញ ។ ហេតុនាំដល់
ផល ហើយបើឬសគល់នៃបញ្ហាមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ និងដោះស្រាយវាបណ្តាលឲ្យកើតជាវដ្តវិលជុំ ។
ឧទាហរណ៏ បើបុគ្គល គ្រួសារ និងសង្គមជាតិមានទម្លាប់អង្គុយជជែកពិភាក្សាពីហេតុផល ពីប្រយោជន៏រួម
ពីការទទួលខុសត្រូវ និងមានស្មារតីគោរពច្បាប់ ពួកគេនឹងមិនធ្លាក់ក្នុងការប្រើកម្លាំងបាយ និងហិង្សាភ្លាមទេ
ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ។ កត្តាមួយសំខាន់ក្នុងការតម្រែតម្រង់ និងលើកទឹកចិត្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយ
សន្តិវិធី អហិង្សា និងតាមច្បាប់គឺប្រព័ន្ធច្បាប់រឹងមាំ និងការអនុវត្តច្បាប់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព ។ បើសមាជិក
សង្គមប្រើហិង្សា ឬមធ្យោបាយទុច្ចរិតនោះគឺផ្ទុយពីច្បាប់ នោះច្បាប់មិនគាំទ្រទេ ។ បើភាគីណាអះអាងថា
ត្រឹមត្រូវ នោះបើជជែកពិភាក្សាគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាមិនបានទេ គេអាចងាកទៅរកផ្លូវច្បាប់ជាដំណោះស្រាយ ។
ផ្ទុយទៅវិញបើគេមិនមានទម្លាប់ទម្លាប់អង្គុយជជែកពិភាក្សាពីហេតុផល ពីប្រយោជន៏រួម ពីការទទួលខុសត្រូវ និង
មានស្មារតីគោរពច្បាប់ទេ វាបង្កជាការព្រួយបារម្ភណាស់ពីព្រោះសមាជិកសង្គមងាយធ្លាក់ក្នុងផ្លូវហិង្សា
និងការប្រើកម្លាំងបាយដោះស្រាយបញ្ហា ។
- ចំនុចគួរពិចារណាផងដែរគឺបើអ្នកមានទម្លាប់វ៉ៃ សម្លុត និងគំហកក្នុងការអប់រំ អ្នកអាចសាកគិតលេងៗ
ថាទម្រាំអ្នកយល់ដឹង ចេះដឹងបានប៉ុណ្ណឹង តើអ្នកអានសៀវភៅ ស្តាប់ និងចូលរួមការពិភាក្សា ឬរៀនសូត្រ
អស់រយះពេលប៉ុន្មានឆ្នាំ? តើអាចទៅរួចគ្រាន់តែអ្នកសម្លុត គំហក និងវ៉ៃដើម្បីឲ្យពួកគេយល់ដូចអ្នក ចេះ
ដូចអ្នកភ្លាម តើទៅរួចទេ? វាមានប្រយោជន៏ និងសមស្របតាមបច្ចេកទេសបើអ្នកមានសមាធិ មានការ
អត់ធ្មត់ និងព្យាយាមពន្យល់ពួកគេជាជាងប្រើតែអារម្មណ៏ច្រឡោតតោតតូង និងហិង្សា ។ បង្រៀនពួកគេ
ឲ្យមានគោលដៅ ពីការធ្វើគម្រោង (plan) ពីការធ្វើសកម្មភាពច្បាស់លាស់ ពីការបែងចែកពេលវេលា
មិនផ្តោតលើតែរឿងលេងមួយមុខ (time management) ចំណាយពេលវេលាស្វែងយល់ពីពួកគេ ចំណាយ
ពេលវេលានៅជាមួយពួកគេ បង្រៀនគេឲ្យមានទម្លាប់អាន ទម្លាប់ពិភាក្សា ទម្លាប់មានហេតុផល ទម្លាប់
ទទួលខុសត្រូវ សូមទោសពេលធ្វើខុសជាដើម ។
ក)ច្បាប់អប់រំអហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំនៅផ្ទះ និងនៅសាលា
ខ)ការគ្រប់គ្រងរបស់អាណាព្យាបាល (Parental Control) លើសកម្មភាពរបស់ពួកគេនៅពេលរឿងអាស
អាភាសអាចរកបានដោយងាយលើអ៊ីនធើណែត ដូចគ្នាចំពោះការផ្សាយពាណិជកម្មគ្រឿងស្រវឹងដោយ
មិនគិតពីតុល្យភាពនៃផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់ក្មេង និងមហាជនទូទៅ ហាងផឹកស៊ី និងក្លឹបដែលពង្វក់
ក្មេង ។ល។
គ)ច្បាប់គ្រប់គ្រង និងហាមឃាត់ការលក់ និងការទទួលបានសុរា បារី និងចូលក្លឹបសម្រាប់យុវវ័យក្រោម
១៨ឆ្នាំ
ឃ)ការពង្រឹងការសហការទូលំទូលាយរវាងអជ្ញាធរ សាលា គ្រួសារ និងអង្គការដៃគូរអភិវឌ្ឃន៏នានា
ឧទាហរណ៏ប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទសាលាអាចទាក់ទងអាណាព្យាបាលនៅពេលកូនសិស្សអវត្តមាន ការជួបប្រជុំ
រវាងអាណាព្យាបាល និងលោកគ្រូអ្នកគ្រូ (Parent-Teacher Meeting) ក្រមសីលធម៌ទាំងគ្រូបង្រៀន និង
កូនសិស្ស ការប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តនៅពេលកូនសិស្សមានបញ្ហា និងការសហការរវាងសាលា និងអាណាព្យា
បាលលើបញ្ហាប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្ត ។ល។
ជារួមច្បាប់ វិធានការ និងយន្តការខាងលើមានគោលដៅធានាការវិវឌ្ឃន៏នៃសមាជិកសង្គមប្រកបដោយ
ថាមពលវិជ្ជមាន មានសុខមាលភាព និងដើម្បីធានាយ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់នូវវដ្តនៃសង្គមដែលវិវឌ្ឃន៏
តាមគន្លងនៃការគោរពច្បាប់ និងភាពស៊ីវិល័យតរៀងទៅ ។ អ្នកអាចគិតពីគោលដៅ ។ អ្នកអាចសួរថាតើ
អាចទុកចិត្តបានប៉ុណ្ណា? ភាគរយខ្ពស់ប៉ុណ្ណា? ឬក៏សមាជិកសង្គមមានទម្លាប់ (ដោយមិនដឹងខ្លួន) សម្លុត
គំហក និងវ៉ៃ ឬមានទំនោរមិនអង្គុយជជែកគ្នា មិននិយាយពីទំណួលខុសត្រូវ មិនគោរពច្បាប់ខ្ជាប់ខ្ជួន
ឬច្បាប់ និងការអនុវត្តច្បាប់ទន់ខ្សោយ តើទាំងនេះដឹកនាំសង្គមទៅដល់ណា? វដ្តវិលជុំនៃសង្គមនឹងទៅ
ជាយ៉ាងណា?
សូមសិក្សាពីទម្លាប់អ្នក ប្រយ័ត្នទម្លាប់អ្នក និងទទួលខុសត្រូវចំពោះទម្លាប់អ្នក ។ នៅពេលអ្នកមិនមាន
អំណាចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទាមទារឪកាសផ្តល់ឲ្យច្រើនពីសង្គម ការគាំទ្រ ការឧបត្ថម និងគាំពារ អ្នកមាន
សិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងក្នុងការរៀបចំខ្លួន និងហ្វឹកហ្វឺនសម្រាប់អនាគតដោយខ្លួនអ្នកផ្ទាល់ ។ នេះជាអំណាច
របស់អ្នក: អំណាចក្នុងការជ្រើសរើស និងសម្រេចចិត្ត ។ អ្នកមានអំណាចនឹងសម្រេចចិត្តថានៅជាមួយ
អ្នកណា ជ្រើសរើសមនុស្សប្រភេទណានៅក្បែរអ្នក ឬបែងចែកពេលវេលាមានប្រសិទ្ធិភាពដើម្បីកិច្ចការ
ផ្ទាល់ខ្លួនអ្នក ។ល។ ហើយប្រសិនបើក្រុមមនុស្សនោះមិនគោរពសិទ្ធិអ្នកទេ មិនលើកតម្លៃអ្នកទេ អ្នកមាន
សិទ្ធគ្រប់យ៉ាងគឺ :១)ជំទាស់មិនយល់ស្រប ២)មិនជ្រើសរើសក្រុមនោះ ៣)មិនគាំទ្រពួកគេ (ឬគេមិនគោរព
សិទ្ធិអ្នក មិនលើកតម្លៃអ្នក យកល្អតែខ្លួនគេដោយនិយាយលួងលោមគ្រាន់បោកអ្នក ហើយអ្នកនៅគាំទ្រ
ទៀត ហ្នឹងមិនដឹងជាថាយ៉ាងម៉េចទេ ។)
សូមអរគុណ ។ សូមចូលរួមមតិយោបល់អ្នក ។ ពិតជារីករាយ និងស្វាគមន៏ការពិភាក្សាដោយបើកចំហរ ។
ប៉ូលីស: អ្នកស្រីមិនអាចសម្លុត និងវ៉ៃក្នុងការប្រដៅក្មេងទេ ។
ម្តាយ: សូមទោស ។ ខ្ញុំខឹងច្រឡោតពេក ។
ប៉ូលីស: អ្នកស្រីអាចមានទោសបើសម្លុត និងវ៉ៃក្មេង ។ ត្រូវព្យាយាមអប់រំ ពន្យល់ដើម្បីកូនអ្នកស្រីបានចេះ ។
ម្តាយ: ខ្ញុំនឹងប្រឹងប្រែង ។
បើអ្នកមានទម្លាប់ប្រើអារម្មណ៏ប្រើការសម្លុត គំហក និងវ៉ៃ (អ្នកអាចស្វែងយល់ទម្លាប់អ្នក ពីព្រោះវាត្រូវការតែ
តែប៉ុន្មានវិនាទីប៉ុណ្ណោះក្នុងការចាប់ផ្តើម បើអ្នកមានទម្លាប់ដូចបាននិយាយខាងលើ ។) អ្នកអាចមិនយល់ស្រប
ឬអ្នកអាចថាជារឿងផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងគ្រួសារ ។ តែសូមងាកមកពិចារណាចំណុចមួយចំនួនខាងក្រោមនេះវិញ:
- អ្នកសម្លុត គំហក និងវ៉ៃពីព្រោះអ្នកចង់ឲ្យក្មេងស្តាប់អ្នក ធ្វើតាមអ្នក ឬក៏យល់ដូចអ្នក ។ ជួនកាលអ្នក
តប់ប្រមល់ អ្នករងសម្ពាធពីការងារ ឬគ្រាន់ថាក្មេងរំខានការកំសាន្ត (កុំលេងល្បែង ឬរវល់ផឹកស៊ី រួចខឹងក្មេង
ចេះតែស្រែក គំហក និងវ៉ៃពីព្រោះក្មេងរំខាន ។) ហើយវាដូចជាបង្កការតានតឹងអារម្មណ៏ ឬអ្នកមិនមានទម្លាប់
ក្នុងការស្វែងយល់ពីបញ្ហាសិន ចាំអ្នកថាមិនលុះដោយឥទ្ធិពលសំពាធអ្វីផ្សេងៗសិន ចាំអង្គុយជជែកជាមួយ
ក្មេង ។ ជឿថាវាតានតឹង វាត្រូវការការហ្វឹកហ្វឺន ការប្រឹក្សាដើម្បីងាកពីទម្លាប់ភ្លឹបឡើងស្រែកគំហក សម្លុត និង
វ៉ៃក្មេងក្នុងការអប់រំ ។ តែទម្លាប់មិនល្អ ទម្លាប់គួរកែប្រែនេះក្រៅពីមិនបានបង្រៀឲ្យក្មេងគិតពីហេតុផល រៀនគិត
មានអំណះអំណាង និងរៀនគិតមានការទទួលខុសត្រូវ ផ្ទុយទៅវិញបានប៉ះពាល់អារម្មណ៏ផ្លូវចិត្តក្មេង ធ្វើឲ្យ
ក្មេងបាក់ស្បាត និងកាន់តែគួរឲ្យព្រួយបារម្ភចាប់ផ្តើមពីបុគ្គល ពីគ្រួសារដែលជាធាតុកោសិកានៃសង្គមបាន
បន្ត និងបំប៉នទម្លាប់មិនអង្គុយជជែកពិភាក្សាស្វែងយល់គ្នាតាមសម្រួល និងដោយការយោគយល់តែបែជា
មើលឃើញ និងប្រកាន់ទម្លាប់ប្រើកម្លាំងបាយ និងហិង្សាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទៅវិញ ។ ហេតុនាំដល់
ផល ហើយបើឬសគល់នៃបញ្ហាមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ និងដោះស្រាយវាបណ្តាលឲ្យកើតជាវដ្តវិលជុំ ។
ឧទាហរណ៏ បើបុគ្គល គ្រួសារ និងសង្គមជាតិមានទម្លាប់អង្គុយជជែកពិភាក្សាពីហេតុផល ពីប្រយោជន៏រួម
ពីការទទួលខុសត្រូវ និងមានស្មារតីគោរពច្បាប់ ពួកគេនឹងមិនធ្លាក់ក្នុងការប្រើកម្លាំងបាយ និងហិង្សាភ្លាមទេ
ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ។ កត្តាមួយសំខាន់ក្នុងការតម្រែតម្រង់ និងលើកទឹកចិត្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយ
សន្តិវិធី អហិង្សា និងតាមច្បាប់គឺប្រព័ន្ធច្បាប់រឹងមាំ និងការអនុវត្តច្បាប់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព ។ បើសមាជិក
សង្គមប្រើហិង្សា ឬមធ្យោបាយទុច្ចរិតនោះគឺផ្ទុយពីច្បាប់ នោះច្បាប់មិនគាំទ្រទេ ។ បើភាគីណាអះអាងថា
ត្រឹមត្រូវ នោះបើជជែកពិភាក្សាគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាមិនបានទេ គេអាចងាកទៅរកផ្លូវច្បាប់ជាដំណោះស្រាយ ។
ផ្ទុយទៅវិញបើគេមិនមានទម្លាប់ទម្លាប់អង្គុយជជែកពិភាក្សាពីហេតុផល ពីប្រយោជន៏រួម ពីការទទួលខុសត្រូវ និង
មានស្មារតីគោរពច្បាប់ទេ វាបង្កជាការព្រួយបារម្ភណាស់ពីព្រោះសមាជិកសង្គមងាយធ្លាក់ក្នុងផ្លូវហិង្សា
និងការប្រើកម្លាំងបាយដោះស្រាយបញ្ហា ។
- ចំនុចគួរពិចារណាផងដែរគឺបើអ្នកមានទម្លាប់វ៉ៃ សម្លុត និងគំហកក្នុងការអប់រំ អ្នកអាចសាកគិតលេងៗ
ថាទម្រាំអ្នកយល់ដឹង ចេះដឹងបានប៉ុណ្ណឹង តើអ្នកអានសៀវភៅ ស្តាប់ និងចូលរួមការពិភាក្សា ឬរៀនសូត្រ
អស់រយះពេលប៉ុន្មានឆ្នាំ? តើអាចទៅរួចគ្រាន់តែអ្នកសម្លុត គំហក និងវ៉ៃដើម្បីឲ្យពួកគេយល់ដូចអ្នក ចេះ
ដូចអ្នកភ្លាម តើទៅរួចទេ? វាមានប្រយោជន៏ និងសមស្របតាមបច្ចេកទេសបើអ្នកមានសមាធិ មានការ
អត់ធ្មត់ និងព្យាយាមពន្យល់ពួកគេជាជាងប្រើតែអារម្មណ៏ច្រឡោតតោតតូង និងហិង្សា ។ បង្រៀនពួកគេ
ឲ្យមានគោលដៅ ពីការធ្វើគម្រោង (plan) ពីការធ្វើសកម្មភាពច្បាស់លាស់ ពីការបែងចែកពេលវេលា
មិនផ្តោតលើតែរឿងលេងមួយមុខ (time management) ចំណាយពេលវេលាស្វែងយល់ពីពួកគេ ចំណាយ
ពេលវេលានៅជាមួយពួកគេ បង្រៀនគេឲ្យមានទម្លាប់អាន ទម្លាប់ពិភាក្សា ទម្លាប់មានហេតុផល ទម្លាប់
ទទួលខុសត្រូវ សូមទោសពេលធ្វើខុសជាដើម ។
ក)ច្បាប់អប់រំអហិង្សាសម្រាប់ការអប់រំនៅផ្ទះ និងនៅសាលា
ខ)ការគ្រប់គ្រងរបស់អាណាព្យាបាល (Parental Control) លើសកម្មភាពរបស់ពួកគេនៅពេលរឿងអាស
អាភាសអាចរកបានដោយងាយលើអ៊ីនធើណែត ដូចគ្នាចំពោះការផ្សាយពាណិជកម្មគ្រឿងស្រវឹងដោយ
មិនគិតពីតុល្យភាពនៃផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់ក្មេង និងមហាជនទូទៅ ហាងផឹកស៊ី និងក្លឹបដែលពង្វក់
ក្មេង ។ល។
គ)ច្បាប់គ្រប់គ្រង និងហាមឃាត់ការលក់ និងការទទួលបានសុរា បារី និងចូលក្លឹបសម្រាប់យុវវ័យក្រោម
១៨ឆ្នាំ
ឃ)ការពង្រឹងការសហការទូលំទូលាយរវាងអជ្ញាធរ សាលា គ្រួសារ និងអង្គការដៃគូរអភិវឌ្ឃន៏នានា
ឧទាហរណ៏ប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទសាលាអាចទាក់ទងអាណាព្យាបាលនៅពេលកូនសិស្សអវត្តមាន ការជួបប្រជុំ
រវាងអាណាព្យាបាល និងលោកគ្រូអ្នកគ្រូ (Parent-Teacher Meeting) ក្រមសីលធម៌ទាំងគ្រូបង្រៀន និង
កូនសិស្ស ការប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្តនៅពេលកូនសិស្សមានបញ្ហា និងការសហការរវាងសាលា និងអាណាព្យា
បាលលើបញ្ហាប្រឹក្សាចិត្តសាស្រ្ត ។ល។
ជារួមច្បាប់ វិធានការ និងយន្តការខាងលើមានគោលដៅធានាការវិវឌ្ឃន៏នៃសមាជិកសង្គមប្រកបដោយ
ថាមពលវិជ្ជមាន មានសុខមាលភាព និងដើម្បីធានាយ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់នូវវដ្តនៃសង្គមដែលវិវឌ្ឃន៏
តាមគន្លងនៃការគោរពច្បាប់ និងភាពស៊ីវិល័យតរៀងទៅ ។ អ្នកអាចគិតពីគោលដៅ ។ អ្នកអាចសួរថាតើ
អាចទុកចិត្តបានប៉ុណ្ណា? ភាគរយខ្ពស់ប៉ុណ្ណា? ឬក៏សមាជិកសង្គមមានទម្លាប់ (ដោយមិនដឹងខ្លួន) សម្លុត
គំហក និងវ៉ៃ ឬមានទំនោរមិនអង្គុយជជែកគ្នា មិននិយាយពីទំណួលខុសត្រូវ មិនគោរពច្បាប់ខ្ជាប់ខ្ជួន
ឬច្បាប់ និងការអនុវត្តច្បាប់ទន់ខ្សោយ តើទាំងនេះដឹកនាំសង្គមទៅដល់ណា? វដ្តវិលជុំនៃសង្គមនឹងទៅ
ជាយ៉ាងណា?
សូមសិក្សាពីទម្លាប់អ្នក ប្រយ័ត្នទម្លាប់អ្នក និងទទួលខុសត្រូវចំពោះទម្លាប់អ្នក ។ នៅពេលអ្នកមិនមាន
អំណាចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទាមទារឪកាសផ្តល់ឲ្យច្រើនពីសង្គម ការគាំទ្រ ការឧបត្ថម និងគាំពារ អ្នកមាន
សិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងក្នុងការរៀបចំខ្លួន និងហ្វឹកហ្វឺនសម្រាប់អនាគតដោយខ្លួនអ្នកផ្ទាល់ ។ នេះជាអំណាច
របស់អ្នក: អំណាចក្នុងការជ្រើសរើស និងសម្រេចចិត្ត ។ អ្នកមានអំណាចនឹងសម្រេចចិត្តថានៅជាមួយ
អ្នកណា ជ្រើសរើសមនុស្សប្រភេទណានៅក្បែរអ្នក ឬបែងចែកពេលវេលាមានប្រសិទ្ធិភាពដើម្បីកិច្ចការ
ផ្ទាល់ខ្លួនអ្នក ។ល។ ហើយប្រសិនបើក្រុមមនុស្សនោះមិនគោរពសិទ្ធិអ្នកទេ មិនលើកតម្លៃអ្នកទេ អ្នកមាន
សិទ្ធគ្រប់យ៉ាងគឺ :១)ជំទាស់មិនយល់ស្រប ២)មិនជ្រើសរើសក្រុមនោះ ៣)មិនគាំទ្រពួកគេ (ឬគេមិនគោរព
សិទ្ធិអ្នក មិនលើកតម្លៃអ្នក យកល្អតែខ្លួនគេដោយនិយាយលួងលោមគ្រាន់បោកអ្នក ហើយអ្នកនៅគាំទ្រ
ទៀត ហ្នឹងមិនដឹងជាថាយ៉ាងម៉េចទេ ។)
សូមអរគុណ ។ សូមចូលរួមមតិយោបល់អ្នក ។ ពិតជារីករាយ និងស្វាគមន៏ការពិភាក្សាដោយបើកចំហរ ។
គុណភាពអប់រំចាប់ផ្តើមពីកូនសិស្សម្នាក់ៗ
គិតលេងៗចំពោះការដាក់ពាក្យចូលរៀននៅសាលារដ្ឋ:
ចំពោះថ្នាក់ទី១-៥ : អាចកំណត់ថ្លៃពាក្យចូលរៀនពី$20-30$ក្នុងមួយឆ្នាំ (ម្ភៃទៅសាមសិបដុល្លា)
(អាចបង់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ និងមានគោលនយោបាយអនុគ្រោះចំពោះអ្នកមានជីវភាពទីទាល់ក្រ ។)
ចំពោះថ្នាក់ទី៦-12: អាចកំណត់ថ្លៃពាក្យចូលរៀនពី$៥០-៧០$ក្នុងមួយឆ្នាំ (ហាសិបទៅចិតសិបដុល្លា)
(អាចបង់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ និងមានគោលនយោបាយអនុគ្រោះចំពោះអ្នកមានជីវភាពទីទាល់ក្រ ។)
ប្រាក់ដាក់ពាក្យចូលរៀនអាចចូលហិបថវិការសាលា និងក្រសួងអប់រំទាំងមូល និងក្រសួងអាច
ពិចារណាបង្កើនប្រាក់ខែដល់លោកគ្រូ និងអ្នកគ្រូ និងអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យអប់រំដោយមិនចង់លឺ
មិនចង់ឃើញ និងមិនចង់បន្តឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ការអនុវត្តមិនមានស្តង់ដារ និងចំណុចដែលធ្វើឲ្យ
គុណភាពនៃការអប់រំមិនរីកចម្រើនដូចជា :
រឿងតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សបង់លុយប្រចាំថ្ងៃ និងប្រចាំខែ កូនសិស្ស
ទិញមេរៀន គ្រូមិនអាចផ្តោតអារម្មណ៏បានល្អពីព្រោះប្រាក់ខែតិច ត្រូវលក់មេរៀន មិនមានផ្តល់
ឯកសារគ្រប់គ្រាន់ ដាក់សម្ពាធកូនសិស្សរៀនគួរបន្ថែម ពន្យល់មិនក្បោះក្បាយ ។ល។
ប៉ុន្តែសូមសំណូមពរយ៉ាងទទូច (មិនចង់វែកចក មិនចង់ចាប់ក្តាមដាក់ចង្អេរ)នូវគោលនយោបាយ
វិធានការណ៏ ស្តង់ដារ និងការពិន័យតឹងរ៉ឹង:
-មិនមានការតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សបង់លុយប្រចាំថ្ងៃ និងប្រចាំខែ ។
-មិនមានការតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សទិញមេរៀន ។
-មិនមានការច្បិចមេរៀនដោយបង្រៀនមេរៀនគោលមេរៀនសំខាន់តិចតួច ពន្យល់
មិនគ្រប់គ្រាន់ ហើយតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សទោះដោយប្រយោលរៀនគួរបន្ថែមទេ ។
-ផ្តល់ឲ្យឯកសារមេរៀនគ្រប់គ្រាន់ ការពន្យល់ក្បោះក្បាយ និងមិនមានការរើសអើង
សមស្របតាមវិជ្ជាជីវ: និងនិយាមគរុកោសល្យនៃគ្រូបង្រៀន ។
-សំណូមពរក្រមសីលធម៌សម្រាប់គ្រូបង្រៀន និងកូនសិស្សភ្ជាប់ដោយការអនុវត្តមាន
ស្តង់ដា និងតឹងរ៉ឹង ។
-សំណូមពរបណ្ណាល័យនៅតាមគ្រប់សាលា និងសៀវភៅច្រើន និងសៀវភៅថ្មីៗ
ងាយស្រួលដល់ទម្លាប់អាន ការស្រាវជ្រាវ និងស្វ័យសិក្សា ។
- វិធីសាស្រ្តបង្រៀនអាចបញ្ចូលការជជែកពិភាក្សាលើមេរៀន Discussion/Debate
និងអាចធ្វើបទបង្ហាញ Presentation ។ កៅអីនៅថ្នាក់រៀនគួរអាចចល័ត និង
ងាយស្រួលលើកបង្វិលឡើងចុះ ។ ការប្រឡងគឺអនុវត្តគោលនយោបាយ “មិនយោគយល់ទាល់តែសោះ
ចំពោះការបើកចម្លង Zero-Tolerance Policy for cheating ។” ។ល។
-សំណូមពរគោលនយោបាយ និងវិធានការ “បរិវេណសាលាមិនមានភាពច្រង៉េងច្រង៉ាង សម្លុត និងវ៉ៃ
No-Bully &Non-Violence Policy at School” ។
-សំណូមពរគោលនយោបាយ និងវិធានការ “សាលាមានបរិស្ថានល្អ មានអនាម័យ និងសមស្របសម្រាប់
ការលូតលាស់រាងកាយ និងខួរក្បាលប្រកបដោយថាមពលវិជ្ជមាន និងសុខមាលភាព” ។
ឧទាហរណ៏ថ្នាក់រៀន បង្គន់ និងបរិវេណសាលាមានអនាម័យ ចំណីអាហារមានការត្រួតពិនិត្យ និង
មានបទដ្ឋានអនាម័យខ្ពស់ សួនច្បារ ពាក្យស្លោកអប់រំ មិនមានជក់បារី និងគ្រឿងស្រវឹងនៅក្នុងសាលា
និងបរិវេណជុំវិញសាលា។ល។
។ល។ លោកអ្នកអាចបន្ថែមចំនុចផ្សេងៗដើម្បីជួយជំរុញ និងលើកកម្ពស់គុណភាពវិស័យអប់រំ
នៅកម្ពុជា ។ ការបើកចំហរ ការពិភាក្សាដោយការទទួលខុសត្រូវ និងការចូលរួមសហការពង្រឹង
ពីភាគីពាក់ព័ន្ធដូចជាសាលា គ្រួសារ អាជ្ញាធរ និងអង្គការដៃគូអភិវឌ្ឃន៏ និងភាគីផ្សេងៗទៀត
ពិតជាមានសារ:សំខាន់ខ្លាំងណាស់ ។
ជាចុងក្រោយសូមចូលរួមមតិយោបល់ចំពោះគោលដៅនៃគុណភាពនៃការអប់រំ សូមពិចារណា
ពី”សមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងទំណួលខុសត្រូវខ្ពស់” ។
ចំពោះគោលនយោបាយ វិធានការណ៏ និងការអនុវត្តផ្សេងៗខាងលើអាចអនុវត្តបានដូចដូចគ្នាចំពោះ
វិស័យសុខាភិបាល ឧទាហរណ៏តារាងកំណត់តម្លៃពិនិត្យវិភាគជម្ងឺ និងតម្លៃព្យាបាលជម្ងឺមុខណាមួយ ។
បទដ្ឋានវិជ្ជាជីវ: និងក្រមសីលធម៌ទាំងគ្រូពេទ្យ និងអ្នកជម្ងឺជាដើម ។ល។
សូមអរគុណ ។
ចំពោះថ្នាក់ទី១-៥ : អាចកំណត់ថ្លៃពាក្យចូលរៀនពី$20-30$ក្នុងមួយឆ្នាំ (ម្ភៃទៅសាមសិបដុល្លា)
(អាចបង់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ និងមានគោលនយោបាយអនុគ្រោះចំពោះអ្នកមានជីវភាពទីទាល់ក្រ ។)
ចំពោះថ្នាក់ទី៦-12: អាចកំណត់ថ្លៃពាក្យចូលរៀនពី$៥០-៧០$ក្នុងមួយឆ្នាំ (ហាសិបទៅចិតសិបដុល្លា)
(អាចបង់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ និងមានគោលនយោបាយអនុគ្រោះចំពោះអ្នកមានជីវភាពទីទាល់ក្រ ។)
ប្រាក់ដាក់ពាក្យចូលរៀនអាចចូលហិបថវិការសាលា និងក្រសួងអប់រំទាំងមូល និងក្រសួងអាច
ពិចារណាបង្កើនប្រាក់ខែដល់លោកគ្រូ និងអ្នកគ្រូ និងអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យអប់រំដោយមិនចង់លឺ
មិនចង់ឃើញ និងមិនចង់បន្តឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ការអនុវត្តមិនមានស្តង់ដារ និងចំណុចដែលធ្វើឲ្យ
គុណភាពនៃការអប់រំមិនរីកចម្រើនដូចជា :
រឿងតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សបង់លុយប្រចាំថ្ងៃ និងប្រចាំខែ កូនសិស្ស
ទិញមេរៀន គ្រូមិនអាចផ្តោតអារម្មណ៏បានល្អពីព្រោះប្រាក់ខែតិច ត្រូវលក់មេរៀន មិនមានផ្តល់
ឯកសារគ្រប់គ្រាន់ ដាក់សម្ពាធកូនសិស្សរៀនគួរបន្ថែម ពន្យល់មិនក្បោះក្បាយ ។ល។
ប៉ុន្តែសូមសំណូមពរយ៉ាងទទូច (មិនចង់វែកចក មិនចង់ចាប់ក្តាមដាក់ចង្អេរ)នូវគោលនយោបាយ
វិធានការណ៏ ស្តង់ដារ និងការពិន័យតឹងរ៉ឹង:
-មិនមានការតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សបង់លុយប្រចាំថ្ងៃ និងប្រចាំខែ ។
-មិនមានការតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សទិញមេរៀន ។
-មិនមានការច្បិចមេរៀនដោយបង្រៀនមេរៀនគោលមេរៀនសំខាន់តិចតួច ពន្យល់
មិនគ្រប់គ្រាន់ ហើយតម្រូវ និងបង្ខំកូនសិស្សទោះដោយប្រយោលរៀនគួរបន្ថែមទេ ។
-ផ្តល់ឲ្យឯកសារមេរៀនគ្រប់គ្រាន់ ការពន្យល់ក្បោះក្បាយ និងមិនមានការរើសអើង
សមស្របតាមវិជ្ជាជីវ: និងនិយាមគរុកោសល្យនៃគ្រូបង្រៀន ។
-សំណូមពរក្រមសីលធម៌សម្រាប់គ្រូបង្រៀន និងកូនសិស្សភ្ជាប់ដោយការអនុវត្តមាន
ស្តង់ដា និងតឹងរ៉ឹង ។
-សំណូមពរបណ្ណាល័យនៅតាមគ្រប់សាលា និងសៀវភៅច្រើន និងសៀវភៅថ្មីៗ
ងាយស្រួលដល់ទម្លាប់អាន ការស្រាវជ្រាវ និងស្វ័យសិក្សា ។
- វិធីសាស្រ្តបង្រៀនអាចបញ្ចូលការជជែកពិភាក្សាលើមេរៀន Discussion/Debate
និងអាចធ្វើបទបង្ហាញ Presentation ។ កៅអីនៅថ្នាក់រៀនគួរអាចចល័ត និង
ងាយស្រួលលើកបង្វិលឡើងចុះ ។ ការប្រឡងគឺអនុវត្តគោលនយោបាយ “មិនយោគយល់ទាល់តែសោះ
ចំពោះការបើកចម្លង Zero-Tolerance Policy for cheating ។” ។ល។
-សំណូមពរគោលនយោបាយ និងវិធានការ “បរិវេណសាលាមិនមានភាពច្រង៉េងច្រង៉ាង សម្លុត និងវ៉ៃ
No-Bully &Non-Violence Policy at School” ។
-សំណូមពរគោលនយោបាយ និងវិធានការ “សាលាមានបរិស្ថានល្អ មានអនាម័យ និងសមស្របសម្រាប់
ការលូតលាស់រាងកាយ និងខួរក្បាលប្រកបដោយថាមពលវិជ្ជមាន និងសុខមាលភាព” ។
ឧទាហរណ៏ថ្នាក់រៀន បង្គន់ និងបរិវេណសាលាមានអនាម័យ ចំណីអាហារមានការត្រួតពិនិត្យ និង
មានបទដ្ឋានអនាម័យខ្ពស់ សួនច្បារ ពាក្យស្លោកអប់រំ មិនមានជក់បារី និងគ្រឿងស្រវឹងនៅក្នុងសាលា
និងបរិវេណជុំវិញសាលា។ល។
។ល។ លោកអ្នកអាចបន្ថែមចំនុចផ្សេងៗដើម្បីជួយជំរុញ និងលើកកម្ពស់គុណភាពវិស័យអប់រំ
នៅកម្ពុជា ។ ការបើកចំហរ ការពិភាក្សាដោយការទទួលខុសត្រូវ និងការចូលរួមសហការពង្រឹង
ពីភាគីពាក់ព័ន្ធដូចជាសាលា គ្រួសារ អាជ្ញាធរ និងអង្គការដៃគូអភិវឌ្ឃន៏ និងភាគីផ្សេងៗទៀត
ពិតជាមានសារ:សំខាន់ខ្លាំងណាស់ ។
ជាចុងក្រោយសូមចូលរួមមតិយោបល់ចំពោះគោលដៅនៃគុណភាពនៃការអប់រំ សូមពិចារណា
ពី”សមត្ថភាពជំនាញ សមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហា ជំនឿចិត្ត និងទំណួលខុសត្រូវខ្ពស់” ។
ចំពោះគោលនយោបាយ វិធានការណ៏ និងការអនុវត្តផ្សេងៗខាងលើអាចអនុវត្តបានដូចដូចគ្នាចំពោះ
វិស័យសុខាភិបាល ឧទាហរណ៏តារាងកំណត់តម្លៃពិនិត្យវិភាគជម្ងឺ និងតម្លៃព្យាបាលជម្ងឺមុខណាមួយ ។
បទដ្ឋានវិជ្ជាជីវ: និងក្រមសីលធម៌ទាំងគ្រូពេទ្យ និងអ្នកជម្ងឺជាដើម ។ល។
សូមអរគុណ ។
Think Globally; You have Choices.
I tend to believe that one is the by-product of a society-of an
environment. One certain thing is that one is commonly expected to
"behave and think in the box" the society/environment establishes and
designs. In fact, the society/environment prompts and drives an
individual toward certain behavior, attitude and even mentality.
Allow me to lead you to dive deeper into this matter. Ostensibly, people are/develop in "a boundary of a society/environment's project." Certain behavior and habits are passed on by parents; certain thoughts and value are shaped and placed, those of which are greatly influenced by parents, peers and society/environment at large.
It's important to observe that when a project is mentioned, the first and foremost composition shall be Vision, Objective, Goals (smart goal), Budget, Concrete Actions, Time Frame, Strategy, Weakness, Strength, Lesson Learnt (Cambodia can learn, adapt and adopt "the right things" from countries around the globe-that's a pattern of development.) and Recommendations etc.
Concrete Actions and Measurements as well as policy and strategy shall reflect the goal. Actions talk louder than words; results and efficiency also talks louder than words. That's why the detail is crucial; so are the thorough and prudent planning, analysis, monitoring and evaluation and of course, THE RESPONSIBLE & CONCERNED PEOPLE!
In overall, people are the by product of a society/an environment. In other words, people live and develop in "the web of a society/an environment."
My suggestion and firm belief for a civilized and developed country:
- Citizens are responsible, law-abide and play positive role and contributions and a part as solutions. Citizen shall be technically competent, capable in problem-solving, confident and responsible.
-Leaders genuinely and strictly function as role model, positive examples and leave highly responsible legacy in their position.
Kindly consult more with:
Leaders--Political Parties--Citizen's Participation&Input--NGOs &Specialists' input
Responsibility + Legality+ Technicality + Sustainability (Vision-if your idea and thoughts are smart, wise and highly dedicated for the common and public's interests, be open, explain, answer and prove them.)
For further consideration:
- Watch your thoughts. They become words. Watch your words. They become deeds. Watch your deeds. They become habits. Watch your habits. They become character. Character is everything.-Buddha's Teaching
- Great minds discuss ideas; average minds discuss events; small minds discuss people.-Eleanor Roosevelt, Eleanor Roosevelt.
- Disciplining yourself to do what you know is right and important, although difficult, is the highroad to pride, self-esteem, and personal satisfaction.-Margaret Thatcher, Former Prime Minister of the United Kingdom.
- “Mine is a very matter-of-fact approach to the problem. If you can select a population and they're educated and they're properly brought up, then you don't have to use too much of the stick because they would already have been trained. It's like with dogs. You train it in a proper way from small. It will know that it's got to leave, go outside to pee and to defecate. No, we are not that kind of society. We had to train adult dogs who even today deliberately urinate in the lifts.”
― Lee Kuan Yew, the Father of Singapore
(Although I find his comparison offensive; yet Singapore's education and traffic issue, for instance, wouldn't be at this high quality and globally recognized, ensuring high merit of human resources and public safety. Standard, Discipline, Regulations, Conscious and Highly Responsible Regulators are a part of the key success of Singapore.)
Kindly Advise,
Allow me to lead you to dive deeper into this matter. Ostensibly, people are/develop in "a boundary of a society/environment's project." Certain behavior and habits are passed on by parents; certain thoughts and value are shaped and placed, those of which are greatly influenced by parents, peers and society/environment at large.
It's important to observe that when a project is mentioned, the first and foremost composition shall be Vision, Objective, Goals (smart goal), Budget, Concrete Actions, Time Frame, Strategy, Weakness, Strength, Lesson Learnt (Cambodia can learn, adapt and adopt "the right things" from countries around the globe-that's a pattern of development.) and Recommendations etc.
Concrete Actions and Measurements as well as policy and strategy shall reflect the goal. Actions talk louder than words; results and efficiency also talks louder than words. That's why the detail is crucial; so are the thorough and prudent planning, analysis, monitoring and evaluation and of course, THE RESPONSIBLE & CONCERNED PEOPLE!
In overall, people are the by product of a society/an environment. In other words, people live and develop in "the web of a society/an environment."
My suggestion and firm belief for a civilized and developed country:
- Citizens are responsible, law-abide and play positive role and contributions and a part as solutions. Citizen shall be technically competent, capable in problem-solving, confident and responsible.
-Leaders genuinely and strictly function as role model, positive examples and leave highly responsible legacy in their position.
Kindly consult more with:
Leaders--Political Parties--Citizen's Participation&Input--NGOs &Specialists' input
Responsibility + Legality+ Technicality + Sustainability (Vision-if your idea and thoughts are smart, wise and highly dedicated for the common and public's interests, be open, explain, answer and prove them.)
For further consideration:
- Watch your thoughts. They become words. Watch your words. They become deeds. Watch your deeds. They become habits. Watch your habits. They become character. Character is everything.-Buddha's Teaching
- Great minds discuss ideas; average minds discuss events; small minds discuss people.-Eleanor Roosevelt, Eleanor Roosevelt.
- Disciplining yourself to do what you know is right and important, although difficult, is the highroad to pride, self-esteem, and personal satisfaction.-Margaret Thatcher, Former Prime Minister of the United Kingdom.
- “Mine is a very matter-of-fact approach to the problem. If you can select a population and they're educated and they're properly brought up, then you don't have to use too much of the stick because they would already have been trained. It's like with dogs. You train it in a proper way from small. It will know that it's got to leave, go outside to pee and to defecate. No, we are not that kind of society. We had to train adult dogs who even today deliberately urinate in the lifts.”
― Lee Kuan Yew, the Father of Singapore
(Although I find his comparison offensive; yet Singapore's education and traffic issue, for instance, wouldn't be at this high quality and globally recognized, ensuring high merit of human resources and public safety. Standard, Discipline, Regulations, Conscious and Highly Responsible Regulators are a part of the key success of Singapore.)
Kindly Advise,
Subscribe to:
Posts (Atom)